Neutenschaiten veur dummies

© Jeroen Berkenbosch/RTV Noord
Een paasontbijt, een paasbrunch, woonboulevards en heel veel paaseieren. Zo ziet een traditioneel paasweekend er bij de meeste mensen uit. Maar onze echte Groningse paastraditie is toch wel: neuten schaiten. RTV Noord zet de regels nog even op een rijtje.

Wat heb je nodig?

Om te kunnen neutenschaiten heb je zo'n 25 walnoten nodig. Deze walnoten leg je in een rechte lijn met ongeveer 5 centimeter tussenruimte. Je kunt hier zogenaamde dwarslijntjes tekenen.
Om een rechte lijn te creëren kun je de walnoten neerleggen op een rechte, met stoepkrijt getrokken lijn. Om de lijn kaarsrecht te maken, kun je er een lat naast houden. Zorg ervoor dat de ondergrond van de rij walnoten vlak is.
'Iedere speler krijgt een paar walnoten uit de pot. Hoeveel noten dit zijn kun je van te voren afspreken', vertelt Elselien Baas. Elselien is vrijwilliger bij het neutenschaiten van het Groninger Landschap. 'Vooral met kinderen kun je de spelregels natuurlijk een beetje makkelijker maken', legt ze uit.
Trek op een afstand van drie meter vanaf de eerste noot een streep voor het startpunt. 'Bij kinderen zou dit bijvoorbeeld twee meter of minder kunnen zijn', vertelt Elselien. Het enige wat je nu nog nodig hebt is een gietijzeren kogel.

De regels

De kunst is om de achterste noten te raken, alleen dan behaal je winst. Het raken van de achterste noten heet dun, je mag de noten houden. Schiet een speler voorste noten of noten in het midden van de lijn, maar géén achterste noten, dan is dat verlies voor de speler. Dat heet dik.
Schiet de speler zowel achterste noten (één of meer) en middelste of voorste noten, dan is dat winst noch verlies voor de speler. Dat heet dik en dun.
Schiet een speler dik (alleen voorste noten) dan moet hij de weggeschoten noten weer op de lijn zetten en nieuwe noten bijleggen. Heeft de speler vijf voorste noten weggeschoten dan moeten er ook 5 nieuwe noten bijgelegd worden. Door dit bijleggen kan de rij met noten erg lang worden.

Spelen met geld

Je kan het spel ook spelen met geld. Dat gaat als volgt: schiet je bijvoorbeeld 4 noten van voren, dan moet je de 4 noten terug in de rij leggen en 4 cent naast één of meerdere noten.
Winst maakt de speler die dun schiet; oftewel de achterste noten. Het geld dat naast de weggeschoten noten ligt, is voor de speler. Het meeste geld ligt doorgaans vooraan in de rij.

Wanneer heb je gewonnen?

Een spel is uit wanneer alle noten van de lijn zijn gegooid. De winnaar is de speler met het meeste geld of de meeste walnoten.
De regels kunnen variëren bij het noten schieten. Daarom is het belangrijk om van te voren afspraken te maken. Het belangrijkste is natuurlijk de gezelligheid.