Wat de Groningse blockchain-evangelist ons kan leren

© Joost Nuijten/ Innuendo Fotografie
Onlangs zat minster Dijsselbloem bij hem aan tafel om te worden bijgepraat over de internetmunt bitcoin en de blockchain-technologie. Het YouTube-filmpje over deze twee revolutionaire ontwikkelingen dat hij samen met enkele mede-stadjers maakte werd al meer dan tweehonderdduizend keer bekeken.
Rutger van Zuidam wordt gezien als dé bitcoin- en blockchaingoeroe van Nederland. En hij ziet kansen voor noordelijke bedrijven.
Door Loek Mulder

Het is lastig te doorgronden en abstract. De bitcoin is nou eenmaal geen muntje in de portemonnee, vasthouden of op de toonbank leggen kun je hem niet. Maar het is al wel een wereldwijd geaccepteerd digitaal betaalmiddel waarmee dagelijks zo'n tweehonderduizend transacties worden gedaan. Banken worden er knap zenuwachtig van. Want een betaalsysteem dat volledig buiten hun zichtveld is ontstaan, is natuurlijk een bedreiging voor de verdiensten. Het maakt bankieren zonder banken mogelijk.
Ook bedrijven volgen nauwgezet wat er gebeurt rond dit opgroeiend kind met al zijn grillen zoals als spectaculaire waardedalingen en -stijgingen. Maar het kind is er eentje met enorm veel talent en van wie we veel gaan horen, zegt Rutger van Zuidam, eigenaar van het Groningse bedrijf IntoBlockchain.com.
Maar meer nog geldt dat voor de techniek erachter: de blockchain. Die gaat volgens Van Zuidam de wereld van accountants, notarissen, financiële afdelingen van bedrijven, (semi)overheidsorganisaties zoals de Kamer van Koophandel, de RDW, het Kadaster en allerlei andere organisaties die ergens goedkeuring aan verlenen volledig op zijn kop zetten.
Wat is het? De blockchain is openbaar register van transacties en eigendom. Nu nog werken allerlei instanties met eigen gegevensbestanden, waardoor veel papierwerk en bureaucratie nodig is om goed te kunnen samenwerken. De blockchain zorgt voor een gedeelde database waar alle partijen mee kunnen werken. Met de blockchain kunnen partijen op het internet onderling gegevens veilig van eigendom laten wisselen. Zonder dat er een tussenpersoon aan te pas komt, tegen kosten die nihil zijn. De betrouwbaarheid van de transactie wordt gewaarborgd door de blockchain.
Goedkeuring, verificatie of certificering, kortom allerlei administratieve processen, kunnen volledig door de blockchain worden overgenomen. Waar blijf je dan als accountant?

Hoe wijd verbreid is de technologie van de bitcoin en de blockchain nu al?

'De bitcoin wordt al door miljoenen mensen gebruikt, maar het is nog wel steeds een experimenteel verhaal. Hoewel de meeste aandacht nog altijd uitgaat naar de bitcoin, is de techniek erachter eigenlijk interessanter omdat die veel breder toepasbaar is. Maar het staat allemaal nog in de kinderschoenen. De meeste blockchaintechnieken zijn nog niet productieklaar. Maar banken, bedrijven en overheden zijn al wel volop bezig met de ontwikkeling ervan. Er worden honderden miljoenen in geïnvesteerd.'
Een van de meest vooruitstrevende projecten is uitgerekend in Groningen. Daar draait de uitgifte van de Stadjerspas op een blockchain, waarvoor de software is ontwikkeld door het bedrijf van Van Zuidam. Het is een van de weinige projecten in Europa met de blockchain, die het experimentele stadium ontstijgen. Duizenden burgers die een Stadjerspas hebben gekregen en tientallen organisaties die de voordeeltjes van de Stadjerspas verstrekken maken, zonder dat ze het weten gebruik van een goedkeuring die door een blockchain wordt geregeld. 'En het draait gewoon', aldus Van Zuidam.

Wat leveren die experimenten op?

'Vergelijk het met de begintijd van het internet. Dat begon ook op een paar plekken zoals universiteiten en defensienetwerken. Stap voor stap is dat opgeschoven naar bedrijven en consumenten. We zien wat met de bitcoin of de blockchain allemaal mogelijk is, maar voordat de toepassingen realiteit zijn, moet er nog wel veel worden uitgedacht. Maar dit is juist een bijzonder interessant stadium voor ondernemers, want nu worden de kaarten geschud.'

Wanneer drong het tot je door dat zowel de bitcoin als de blockchain wel eens heel belangrijk konden worden?

'Op het moment dat ik inzag wat de bitcoin precies is, ergens in 2010. De munt toont wat het internet in optima forma doet met geld, zonder tussenkomst van wat voor partij dan ook, geen bank, geen centrale bank, geen accountant, geen notaris enzovoorts. Ik zag in de bitcoin en de blockchain een aantal aspecten die op het internet heel goed werken samengebracht in een totaal nieuw concept. Ik dacht: dat ga ik eens goed volgen.'

Het gaat om technieken die niet zomaar in twee zinnen zijn uit te leggen. Is er niet het gevaar dat veel mensen niets te maken willen hebben met iets dat hun vertrouwen vraagt, maar waarvan ze tegelijkertijd niet begrijpen hoe het werkt?

'Ik daag iedereen uit mij de geboorte van een euro uit te leggen. En kun jij mij haarfijn de werking van een automotor verklaren? Het is nieuw en dus zijn mensen sceptisch, maar voor jongeren geldt dat helemaal niet. Die kijken veel meer naar wat ze ermee kunnen. Persoonlijk vind ik het best simpel uit te leggen. Het is namelijk gewoon een nieuwe manier van verwerken van transacties en administratie via het internet.'
Bekijk hier het filmpje over de bitcoin en de blockchain. Rutger van Zuidam maakte het samen met een aantal andere stadjers.

Je wordt inmiddels gezien als bitcoin-goeroe en blockchain-evangelist.

'Er zijn mensen die er meer verstand van hebben, zeker van de technische kanten. Wat voor mij telt is dat de blockchain een technologie is waarmee we onze economie en maatschappij beter kunnen organiseren. Ik ben een ondernemer die er kansen ziet. Niet alleen voor mezelf, maar ook voor heel veel andere vernieuwende bedrijven en overheden.'

Op 20 juni organiseer je het Nationaal Blockchain Congres. In Amsterdam. Waarom daar?

'Daar zijn de ontwikkelingen begonnen. Nu wordt het onderwerp weliswaar breder, maar het waren de banken die als eerste aan de slag gingen met de bitcoin. Het raakte hun comfort zone. Nu komen onderwerpen als logistiek, overheid en de gezondheidssector ook aan bod.'

De noordelijke ict-sector heeft zich de voorbije jaren goed ontwikkeld. Hoe zit het met de kansen voor regionale bedrijvigheid een rol te spelen bij toepassingen rond bitcoin en blockchain?

'We hebben hier een mooie online- en ict-sector en we hebben er hier een handje van met ict-toepassingen voorop te lopen. Groningen was bijvoorbeeld een van de eerste gemeenten met een e-loket. Er is geëxperimenteerd met een bitcoincafé en betalen met Google-glass via bitcoin. IBM heeft hier een Blockchain Garage waar ze prototypes bouwen. Ik verwacht dat er in Noord-Nederland de komende jaren meer van dat soort projecten en startups volgen rond bitcoin en blockchain.'

Hoeveel partijen in de regio zijn er actief mee bezig?

'Dat is vooralsnog op de vingers van een, misschien twee handen te tellen.'

Vind je dat noordelijke ondernemers hun kansen voldoende benutten?

'Het is nu op de eerste plaats belangrijk meer kennis op te doen. Zodat kansen beter kunnen worden beoordeeld. Er komt zeker een moment waarop ondernemers hier gaan inzien wat voor hun de mogelijkheden zijn.'