'IJsberen zien mensen als lekkere hapjes'

Ook al is hij er niet vaak te zien, alle bewoners van onderzoeksdorp Ny Ålesund op Spitsbergen weten dat hij zomaar kan opduiken: de ijsbeer.
Binnen het dorp is het relatief veilig, maar als je een stap buiten de bebouwing doet moet je een geweer bij je hebben. Dat geweer kan in uiterste nood worden gebruikt om een eventuele aanval van een ijsbeer af te slaan.
Bij de twee uitvalswegen die naar de wildernis leiden staan dan ook niet mis te verstane borden, met daarop een duidelijke waarschuwing dat je het domein van de ijsbeer betreedt.
Eens per vijf jaar een dode
Die waarschuwingen staan er niet voor niets. Gemiddeld eens in de vijf jaar wordt er hier een mens door een ijsbeer gedood. In veruit de meeste gevallen hebben de slachtoffers de waarschuwingen niet serieus genoeg genomen.

Lekker hapje
De onderzoekers van de Rijksuniversiteit in Groningen doen dat wel. 'Er zijn maar twee dieren die mensen zien als een lekker hapje. Dat zijn de tijger en de ijsbeer', zegt Maarten Loonen van het Arctisch Centrum, het hoofd van het Nederlandse poolstation. 'Maar een geweer bij je hebben is niet genoeg. Je moet ook weten hoe je er in een noodgeval mee om moet gaan'.

Geweer

Daarom oefenen Loonen en zijn studenten regelmatig. Niet alleen met het geweer, ook met het afschieten van knalkogels om de beer te verjagen zonder hem te verwonden. Uitgangspunt is dat je een ijsbeer alleen in uiterste nood doodt.
Oefenen is de enige manier om je voor te bereiden om een ontmoeting met een ijsbeer, al zal iedereen bij een echte ontmoeting anders reageren.

IJsbeer op 30 meter afstand

Loonen kwam jaren geleden al eens een ijsbeer tegen, op ongeveer 30 meter afstand. 'Dan komt er toch een soort paniekgevoel over je heen. Ik weet nog dat ik dacht dat ik niet kon blijven staan, zo erg gingen mijn knieen klapperen. Zo'n moment van paniek is natuurlijk ook wat in het echt gebeurt'. Gelukkig liep de confrontatie tussen Loonen en de ijsbeer destijds goed af, zonder dat Loonen of de beer gewond raakten.
Overigens is er de afglopen weken twee keer een ijsbeer gezien bij Ny Ålesund.

Mee op expeditie

RTV Noord-verslaggever Steven Radersma is met onderzoekers van de Rijksuniversiteit Groningen mee op expeditie naar Spitsbergen. Bekijk ook zijn vorige verslagen, van oudste naar nieuwste: