OPINIE: Innoveren is een feestje

26 september 2016, 16:00 • 3 minuten leestijd

Overheidssubsidies voor innovatie is geen goed idee, zegt econoom Ronald Mulder. Hij heeft echter een idee ontdekt waarbij deze vorm wél op zijn plaats is.

Door Ronald Mulder

Normaal gesproken vind ik overheidssubsidie voor innovatie niet zo'n goed idee. Innovatie is een slordig proces van vallen en opstaan, van toevallige vondsten en van soms koppig volhouden en soms juist niet.

Het is een proces dat zich slecht verhoudt met de wereld van subsidies: de wereld van projectplannen, SMART doelstellingen en vooraf vastgestelde indicatoren. Voor je het weet zijn ondernemers meer bezig met de subsidievoorwaarden (anders moet het geld terug!) dan met hun product.

Maar onlangs stuitte ik op een programma dat wél ergens op slaat. Het heet Innofest en het is een samenwerking tussen acht noordelijke festivals, van Oerol tot het TT-festival. De festivals bieden ondernemers een field lab voor hun innovaties, en de noordelijke provincies leggen daar wat geld bij voor organisatie en logistiek.

De gedachte hierachter is simpel: een festival is een tijdelijke 'maatschappij in het klein'. Er moet van alles gebouwd worden en na een paar dagen weer afgebroken. Van sanitair en energievoorziening tot een betaalsysteem. Dus waarom zou je niet kijken of het slimmer kan dan anders? En op een festival is iedereen in zijn beste humeur, dus er mag best eens iets mis gaan.

Het idee is niet nieuw. Hét voorbeeld van de tijdelijke maatschappij is Burning Man. Daar is de tijdelijke stad, die een week lang in de woestijn van Nevada staat, in wezen zelf het festival. En in Nederland organiseren Martijn Aslander en kornuiten al meer dan tien jaar het Permanent Beta Festival in de Drentse bossen. Andere schaal, zelfde principe. Deze twee voorbeelden laten nog een bijzondere kant van festivals zien.

De bezoekers zijn heel divers, maar op één aspect komen ze overeen en dat aspect brengt ze niet alleen tijdelijk samen op dezelfde plek, maar maakt ook dat ze een gemeenschap vormen. Ze praten met elkaar, gunnen elkaar wat, doen samen dingen - terwijl ze elkaar een dag eerder nog niet kenden. Ook dat is heel belangrijk voor innovatie. Het maakt kruisbestuivingen en nieuwe combinaties mogelijk; volgens veel deskundigen is dat zelfs de essentie van innovatie.

Kortom, supergoed idee, dat Innofest. Op het eerste gezicht is het dan ook prachtig dat Innofest deze zomer een flinke Europese subsidie heeft gekregen om haar werk uit te breiden. Maar er is ook een gevaar. Europees geld betekent ook: meer kaders, meer meetbare doelstellingen, meer administratie, meer verantwoording.

In het slechtste geval richt ook Innofest zich straks uitsluitend op de 'noordelijke speerpunten' (energie, water en nog iets waar Drenthe goed in is, maar waar ik niet op kan komen). Hopelijk weet Innofest deze valkuilen te vermijden en blijft er genoeg ruimte voor onverwachte ontmoetingen, neue Kombinationen en serendipiteit. Dan kan innoveren echt een feestje worden.

(Voor de openheid: ik heb zelf van Innofest gebruik gemaakt om een idee voor een sociale verzekering te testen.)

Ronald Mulder adviseert ondernemers over innoveren en is een van de oprichters van de Stichting Mies, die experimenten organiseert met onder meer het basisinkomen.

Andere NoordZaken-artikelen zijn hier te vinden.