'Ewold blijft voor mij nog steeds m'n broertje'

Hij wordt vermoedelijk ergens vastgehouden op een eilandje in het uiterste zuiden van de Filipijnen: Ewold Horn uit Termunten. Volgende week is het vijf jaar geleden dat de vogelaar werd ontvoerd door de Filipijnse tereurbeweging Abu Sayyaf.

Een hechte vriendschap

'Voor mij is het nog steeds mijn broertje', vertelt Ton van der Made uit Leens. De eigenaar van natuurcentrum Doezoo is al jaren bevriend met Ewold Horn. 'Zijn ouders hadden vroeger een natuurhistorisch museum in Drouwenerzand en een antiekboerderij aan de Alinghoek in Drouwen. Tijdens vakanties was ik er vaak te vinden. Daar hebben we elkaar leren kennen.'
Beide mannen delen hun passie voor de natuur en voor het prepareren van dieren. Er ontstaat een hechte vriendschap. 'We zijn ook samen op reis geweest naar Tanzania. Het is niet zo dat we de deur bij elkaar plat liepen. Soms zagen we elkaar een tijd lang niet, maar die vriendschap is altijd gebleven. Wat in je hart zit, zit in je hart. Dat gaat er ook niet meer uit.'

Een extreem zeldzame vogel spotten

Het is begin februari 2012 als in huize Van der Made de telefoon gaat. Ewold is ontvoerd, samen met zijn Zwitserse vriend Lorenzo Vinciguerra. 'Dat was echt shocking om te horen, dan staat je wereld wel even op z'n kop. Als er één ding is waar Ewold een hekel aan heeft dan is het geweld. Hij is een echte pacifist, en dan overkomt je dit.'
Ewold en Lorenzo zijn op zoek naar de Sulu-neushoornvogel, een extreem zeldzame vogel die met uitsterven wordt bedreigd. Om de vogel in het echt te kunnen zien reizen ze naar het eiland Tawi-Tawi, een stukje ongerepte jungle waar geen mens komt. Het is het domein van de islamitische rebellenbeweging Abu Sayyaf. De moslimradicalen hebben de afgelopen jaren honderden mensen ontvoerd en zijn maar op één ding uit: geld.
Het komt nog steeds binnen als een bom
Ton van de Made
'Ewold en Lorenzo zijn eerder op de Filipijnen geweest', vertelt Van der Made. 'Natuurlijk loop je in dergelijke landen meer risico. Dat calculeer je ook in. Maar wanneer je als echte natuurliefhebber, en dat ben ik ook, de kans krijgt om naar een dergelijk gebied te gaan dan pak je die kans. En laten we eerlijk zijn, wie gaat er nou vanuit dat je wordt overvallen en ontvoerd.'

Als de dag van gisteren

De vogelaar uit Termunten wordt inmiddels vijf jaar vermist. Maar voor Van der Made is het als de dag van gisteren. 'In alles wat ik doe kom ik Ewold tegen. Ik werk in dezelfde natuur, ik lees zijn boeken. En laatst kwam er iemand langs met een opgezette doodshoofdvlinder, geprepareerd door Ewold. Het is niet zo dat ik elke dag zielig in een hoekje zit, maar soms komt het nog steeds binnen als een bom.'
Zoals drie weken geleden. Van der Made zit nietsvermoedend in de kerk als de dominee plotseling over Ewold begint. 'De preek ging over de hedendaagse maatschappij en over normen en waarden. Over het feit dat we snel vergeten. En toen refereerde hij aan de ontvoering van Ewold, dat we hem nooit mogen vergeten. Zoiets verwacht je niet, dan schiet je wel even vol.'
'Zo zijn we ooit samen naar een concert van Pink Floyd geweest. Als ik nu bijvoorbeeld een nummer van ze hoor, dan kun je me opvegen.'
Te zwak om te ontsnappen
Sinds de ontvoering van Horn worden familie en vrienden heen en weer geslingerd tussen hoop en vrees. In december 2014 is er ineens groot nieuws omtrent de vogelaars. Lorenzo Vinciguerra weet aan zijn ontvoerders te ontsnappen. Horn is te verzwakt om te vluchten en blijft alleen achter. 'Nu weten ze waar Ewold zit, nu gaat het gebeuren. Tenminste, dat hoop je dan. Maar twee jaar later zit hij nog steeds ergens in de jungle.'

Toch wordt er achter de schermen nog altijd druk onderhandeld. 'We doen nooit uitspraken over ontvoeringszaken', vertelt Daphne Kerremans van het ministerie van Buitenlandse Zaken. 'Dat is een bewuste keuze. De veiligheid van Ewold Horn staat voorop en we willen zijn ontvoerders gewoon niet wijzer maken dan ze zijn.'

'Ongelofelijk dat we hem niet kunnen bevrijden'

'Hoeveel losgeld de ontvoerders hebben geëist? Wanneer we voor het laatst contact hebben gehad met de autoriteiten op de Filipijnen? Dat zijn dus vragen waar we geen antwoord op geven.'
Want hoe minder publiciteit, hoe groter de kans dat ze hun interesse in Ewold verliezen en hem uiteindelijk vrij zullen laten. 'Maar inmiddels zijn we wel vijf jaar verder', aldus Van der Made. 'Ik beweer niet dat Buitenlandse Zaken helemaal niets doet, want daar heb ik geen zicht op. Maar ik vind het onbegrijpelijk dat we kennelijk niet in staat zijn om de druk op te voeren, niet in staat zijn om hem te bevrijden.'
Volgens lokale Filipijnse media eisen de ontvoerders een bedrag van 2,5 miljoen dollar. Een bedrag dat voor de familie van Ewold Horn niet op te brengen is, en dat de Nederlandse overheid nooit zal betalen, zo schrijft het AD zaterdag. 'Geef je één keer to e, dan weten criminelen dat ze Nederlanders moeten hebben om geld te vangen. Daar kun je als overheid niet aan beginnen', aldus voormalig minister van Buitenlandse Zaken Ben Bot tegen het AD.
'Ik vind dat elk mens er toe doet in deze wereld. Maar kennelijk wordt daar verschillend over gedacht. We kunnen alleen maar hopen dat Ewold nog in leven is', besluit Van der Made. Weet je wat het is? Als buitenstaander heb je totaal geen grip op de situatie. En met die onmacht worstel ik misschien nog wel het meest.'

Lees ook: