Uitrol Flextensie gaat door ondanks protesten vakbond

De aanpak is niet onomstreden. Zo overweegt vakbond FNV naar de rechter te stappen, omdat in hun ogen de manier van werken ingaat tegen wat wettelijk zou moeten.

Daar waar het bijvoorbeeld gaat over het niet verzekerd zijn van medewerkers tijdens de Flextensie werktijd en sociale premies die niet worden afgedragen. Wat is Flextensie? Wat levert het op en hoe wordt er door diverse partijen naar gekeken?

Het principe is dat werkzoekenden met behoud van uitkering twee euro per uur premie krijgen die ze mogen optellen bij de uitkering. Een werkgever betaalt een uurtarief van twaalf euro. De resterende tien euro wordt verdeeld tussen de gemeente en het bedrijf Flextensie. De gemeentes gebruiken dit geld om projecten te financieren die gericht zijn op het verder helpen van werkzoekenden richting betaald werk.

Deze vorm van re-integratie is nu in zes gemeenten in de provincie Groningen uitgerold. Delfzijl, Appingedam en Loppersum waren de eerste drie. Groningen, Leek en Marum zijn inmiddels ook aangehaakt. Met andere gemeentes worden gesprekken gevoerd.

Arnold Kremer is sinds 1 januari 2016 regiomanager in Groningen bij Flextensie. 'Het gaat op basis van vrijwilligheid en wij vinden dat ook tijdelijke klussen lonend moeten zijn. Het is voor deelnemers belangrijk om referenties op te bouwen in nieuwe bedrijfstakken. Het opdoen van recente werkervaring is belangrijk om door te stromen naar regulier werk.'

In de gemeente Delfzijl zijn sinds begin 2016 van de tweeëntwintig deelnemers inmiddels vier doorgestroomd naar regulier werk. Dat heeft in 2016 netto 16.278 euro opgeleverd plus een besparing op de uitkeringen van 13.333 euro. Dit bleek uit het antwoord van het college van Burgemeesters en wethouders op 10 februari in reactie op vragen van PvdA'-raadslid Volmer.

Het gaat om werkzoekenden die al langere tijd werkloos zijn. Uit recent beantwoorde vragen in de Tweede Kamer is gebleken dat het om mensen gaat die al een kleine drie jaar zonder werk zitten. Volgens Kremer is het dan lastig om zo maar weer aan de slag te gaan. 'Weer werken betekent het opdoen van arbeidsritme, op tijd opstaan en omgaan met collega's. Dat zijn na een langs periode zonder werk vaak lastige zaken.'

De vakbond FNV heeft grote twijfels over de rechtsgeldigheid van het Flextensie principe. Noordelijk bestuurder Gea Lotterman windt er geen doekjes om. 'Als je naar Flextensie kijkt zijn gemeenten gewoon koppelbazen om tegen goedkope tarieven mensen aan werk te helpen. Bovendien valt het onder geen enkele cao. Het kan niet zo zijn dat geld verdiend wordt aan werknemers. Het is een kwestie van goedkoop via dumpprijzen aan medewerkers komen. Het zijn gewoon wegwerpartikelen aan het worden.'

Lotterman ziet het re-integreren in tegenstelling tot Flextensie niet als een lastige hobbel. 'Mensen die lang gewerkt hebben willen na hun ontslag gewoon weer aan het werk, die hoef je echt niet te vertellen wat vroeg opstaan is of wat op tijd komen inhoudt.'

Het uurtarief moet marktconform zijn, zodat formeel niet gesproken kan worden over het verdringen van werk. Staatssecretaris Klijnsma antwoordde een paar weken geleden Kamervragen hierover. Marktconform betekent minimaal het wettelijk minimum uurloon, inclusief werkgeverslasten betalen.

Gemeenten moeten dit tarief aanpassen wanneer voor de gevraagde werkzaamheden een hoger cao-loon van toepassing is. De borging hiervan is geregeld in de participatiewet.

In die wet is ook geregeld dat gemeentes zich maximaal inspannen om werkzoekenden terug te brengen naar betaald werk. Daarnaast heeft een gemeente vaak een opdracht om bezuinigingen te realiseren.

Egberdien ten Brink is directeur van het Werkplein Fivelingo en belast met het uitvoeren van Flextensie in de gemeentes Delfzijl, Appingedam en Loppersum. 'Wij beheren publiek geld en zijn dus altijd bezig te kijken hoe het zo voordelig mogelijk kan. Zoveel mogelijk mensen aan het werk dus. Kijkend naar Flextensie gaat het om kleine klussen en aanvullend werk. Zeker niet om het invullen van reguliere banen. Deelnemers stromen door naar regulier werk of vallen terug in de bijstandsuitkering. Er wordt nooit een beroep op de werkloosheidswet gedaan. Uiteindelijk is ons doel om de bijstandsuitgaves terug te dringen.'

Flextensie geldt voor een fulltime periode van maximaal drie maanden of parttime maximaal zes maanden, waardoor bijvoorbeeld geen WW-premies afgedragen hoeven te worden. Dat begint pas na drie maanden aaneengesloten werken.

Volgens Lotterman gaan ze bij de bond alle individuele dossiers beoordelen en op basis daarvan mogelijk een gang naar de rechter maken. De FNV stelt de mate van vrijwillige deelname ook ter discussie. 'Op papier ademt het misschien de geur van vrijwilligheid, maar in de praktijk valt het vaak tegen en kan sprake zijn van dwang.'

Om er nog een punt aan toe te voegen. 'Het wordt deelnemers voorgehouden dat ze doorstromen naar regulier werk, maar vaak leidt het tot contracten voor maar één á twee uur en zeker niet tot volwaardige banen. Een half jaar later zijn ze vaak weer terug bij af. We zijn mensen gewoon aan het rondpompen.'

Ten Brink herkent zich daar niet in en volgens haar is het proces van Flextensie voldoende uitgedacht voordat het landelijk uitgerold werd. 'Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid plus de belastingdienst hebben uitgebreid naar het proces gekeken. Het bestaat inmiddels een aantal jaren. En veel mensen in heel Nederland zijn op deze wijze weer aan de slag gekomen. Als de FNV bepaalde dingen wil aanpassen, laat ze dan daarover met Flextensie in dialoog gaan. Dit waar ze nu mee bezig zijn stopzetten, daar wordt niemand beter van.'

Kremer sloot zich hier donderdagmiddag tijdens een reactie op radio Noord bij aan en gaat ook graag met de vakbond in gesprek.

Staatssecretaris Klijnsma heeft een maand geleden de Tweede Kamer laten weten onderzoek te doen naar de cijfers van Flextensie. Bijvoorbeeld hoeveel medewerkers daadwerkelijk doorgestroomd zijn naar betaald werk. Ze hoopt dit voor het zomerreces rond te hebben.

Ondertussen gaan ze bij Flextensie verder met het uitrollen van het instrument. Kremer hierover. 'Het afgelopen jaar zijn we druk bezig geweest met implementaties bij gemeentes. Nu moeten de werkgevers meer bereikt worden. Die moeten doorkrijgen dat ze op een eenvoudige manier mensen aan een klus of tijdelijk werk kunnen helpen. Kleine MKB-ers zijn uitstekend geschikt. Daar is vaak veel werk wat maar blijft liggen. Betrokken werkgevers die werkzoekenden een kans geven daar gaat het om.'