Opinie: 'De landbouw staat voortdurend met één nul achter'

© RTV Noord/Loek Mulder
Doeko van 't Westeinde is akkerbouwer in Nieuweschans en onze nieuwste NoordZaken- opiniemaker. Hij zal voor NoordZaken schrijven over alles wat hem als jonge boer bezig houdt. En dat gaat diep. Zo zit de identiteitscrisis waar de landbouw in verkeert hem behoorlijk dwars.
Door Doeko van 't Westeinde.

Op mijn akkerbouwbedrijf in het Oost-Groningse Nieuweschans verbouw ik vooral granen en verder suikerbieten, koolzaad en een gedeelte van mijn percelen is bestemd voor agrarisch natuurbeheer. De agrarische sector is een breed begrip en omvat alles wat met plantaardige en dierlijke productie te maken heeft. In de plantaardige sectoren is de manier van werken heel anders dan in de dierlijke sectoren.

Impact

Er is echter één gemeenschappelijke deler en dat is dat we van de productiefactor natuur afhankelijk zijn. Daarnaast hebben de boerderijen het landschap van oudsher voor een groot deel getekend. De landbouw heeft ons cultuurlandschap gemaakt en de impact van de landbouw is voor iedereen goed merkbaar en zichtbaar in zijn of haar omgeving.

Veel hobbyboeren

Daar waar vroeger bijna iedereen wel een vriend of familielid had die in de landbouw actief was, is dat nu lang niet meer het geval. Waren er beginjaren '60 nog ongeveer 320.000 boeren, nu is dat gedaald naar zo'n 55.000 waarvan een relatief groot aandeel hobbybedrijven.

Hoog kennisniveau

De overgebleven groep die hun hoofdinkomen uit de landbouw moet halen is een dus een relatief kleine beroepsgroep geworden. Bovendien is de gemiddelde grootte van deze bedrijven door schaalvergroting toegenomen. Maar ook de productie per hectare en per dier is alleen maar toegenomen door het hoge kennisniveau in Nederland.

Exportpijler

De Nederlandse landbouw heeft zich in 50 jaar tijd ontwikkeld van een grote beroepsgroep van middelmatige kwaliteit en productie tot een veel kleinere gespecialiseerde en hoogproductieve sector. De landbouw is zo succesvol dat de export van landbouwproducten nu een van de pijlers van de buitenlandse handel is met een waarde van maar liefst 85 miljard euro. Alleen Amerika heeft een hogere landbouwuitvoer. Hiermee draagt de landbouw voor 10 procent bij aan het bruto binnenlands product.

Vervreemden

De keerzijde van deze ontwikkeling is dat de landbouw zich is gaan vervreemden van de maatschappij. Doordat een steeds groter wordende groep geen directe banden meer met de landbouw heeft, kijkt men met andere ogen naar de landbouw. De beeldvorming rondom de landbouw raakt sterk vertroebeld en discussies over milieu en dierenwelzijn worden steeds vaker gevoerd op basis van emotionele argumenten.

Paradepaardje

Waar de landbouw eigenlijk een paradepaardje van Nederland zou moeten zijn, zit ze in een identiteitscrisis. We zijn als sector niet goed in staat om een weerwoord te geven aan goed geoliede actiegroepen als Wakker Dier. Constant moeten we in de verdediging schieten om het tegendeel te bewijzen van wat zij beweren, maar dan sta je al met één nul achter.

Eigen verhaal

We moeten leren ons eigen verhaal te vertellen, ons meer openstellen en uitgaan van onze eigen kracht en dit verhaal vast blijven houden. Want als ondernemer werk je niet alleen aan een verdienmodel voor vandaag, het is minstens zo belangrijk te werken aan een verdienmodel voor morgen.

Doeko van 't Westeinde heeft een akkerbouwbedrijf in Nieuweschans en is bestuurslid van het Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt (NAJK).