'Onrust Pegida-demonstraties komt vooral door tegendemonstraties'
Actiegroep Pegida wil zondag 9 april een protestmars houden in Groningen en heeft bij de gemeente een melding gemaakt van dat voornemen. Burgemeester den Oudsten kan voorwaarden stellen aan de demonstratie. Waarom is dat zo ingewikkeld?
De grootste zorg van Den Oudsten bij de aangekondigde demonstratie is de komst van tegendemonstraties. Pegida-demonstraties werken als een lap op een rode stier voor (extreem) linkse actiegroepen. De demonstratie wordt dan ook niet alleen volgens de procedure beoordeeld, maar ook besproken in de bestuurlijke driehoek van politie, justitie en de burgemeester.
'Dat komt omdat de demonstraties van Pegida vaak tegendemonstraties oproepen', zei woordvoerder Nico Beets van burgemeester Peter Den Oudsten eerder tegen RTV Noord. In Groningen heeft zich inmiddels zo'n beweging gemeld. Het Comité Groningen tolerant heeft een tegendemonstratie aangekondigd.
Wat is Pegida?
Maar wat is Pegida nou eigenlijk? Pegida, voluit Patriottische Europeanen tegen de Islamisering van het Avondland, vindt zijn oorsprong in het Oost-Duitse Dresden. De groep is tegen de islamisering en de komst van vluchtelingen naar Europa omdat ze vinden dat de westerse cultuur bedreigd wordt door de buitenlandse invloeden, bijvoorbeeld door fundamentalistische moslims, die een oorlog in Europa willen.
Tijdens de vluchtelingencrisis kreeg Pegida ook voet aan de grond in Nederland en in 2015 werd de tak Pegida Nederland opgericht. Sindsdien organiseren zij demonstraties op verschillende plekken in Nederland, waarin ze onder andere protesteren tegen de komst van moskeeën, asielzoekerscentra en islamitische scholen.
AIVD: 'Pegida komt vreedzaam in actie'
De AIVD houdt Pegida Nederland in de gaten, maar maakt zich nog niet veel zorgen over protestgroep. In het jaarverslag 2015 schrijft de inlichtingendienst dat groeperingen als Pegida niet worden gezien als extreem-rechts.
'Het klassieke (neo-nazistische) rechts-extremisme treedt nauwelijks nog voor het voetlicht. Het heeft voor een groot deel plaatsgemaakt voor nationalistische groeperingen, die in principe vreedzaam ageren tegen de in hun ogen toenemende rol van de islam in en de stroom van migranten naar Nederland', aldus het AIVD-rapport.
'Het klassieke (neo-nazistische) rechts-extremisme treedt nauwelijks nog voor het voetlicht. Het heeft voor een groot deel plaatsgemaakt voor nationalistische groeperingen, die in principe vreedzaam ageren tegen de in hun ogen toenemende rol van de islam in en de stroom van migranten naar Nederland', aldus het AIVD-rapport.
Beelden van een Pegida-demonstratie in Utrecht.
'Extreem-linkse tegendemonstraties'
Ondanks dat de protestmarsen van Pegida volgens de AIDV vreedzaam zijn, zijn niet alle protestmarsen van Pegida de afgelopen jaren rustig verlopen. Volgens de inlichtingendienst ligt de oorzaak hiervan niet zozeer bij de betogers van Pegida zelf, maar bij tegendemonstranten die als een lap op een rode stier reageren op de komst van de anti-Islamgroep.
De AIVD zegt dat het hierbij vooral om extreem-linkse actiegroepen gaat, zoals de Antifasistische Actie (AFA). AFA zou geen onderscheid maken tussen Pegida en klassiek-extreemrechtse bewegingen als de Nederlandse Volks-Unie. Dat het eerste protest van Pegida in Nederland niet vlekkeloos verliep, wijt de AIVD dan ook voornamelijk aan de inmenging van de AFA. In het jaarrapport schrijft de inlichtingendienst hierover:
'Pegida zegt niets te maken te willen hebben met rechts-extremisme. De bemoeienis van links-extremisten leidde echter toch tot bijval uit rechts-extremistische hoek. Een aantal rechts-extremisten mengden zich in de demonstraties van Pegida, daarbij geholpen door apolitieke hooligans, die te mobiliseren zijn voor kortstondige harde actie. Zij functioneerden ongevraagd als een soort ordetroepen van Pegida. AFA maakte hiervan weer gebruik door foto's van een aantal rechts-extremisten te verspreiden, om zo te suggereren dat Pegida een rechts-extremistische beweging is.'
Demonstraties rustig verlopen
Ondanks de komst van tegendemonstranten zijn de laatste protesten van Pegida vaak rustig verlopen en komen er bij een demonstratie, relatief kleine groepen mensen. Dat komt omdat burgemeesters na de eerste onrustige demonstratie in Utrecht zorgen dat beide groepen elkaar niet kunnen tegenkomen.
Bij demonstraties van Pegida worden tot nu toe altijd mensen gearresteerd zowel Pegida-aanhangers als tegendemonstranten. Zo werden in Den Haag en Breda anti-pegidademonstranten gearresteerd opgepakt, nadat ze toch probeerden bij de tegenstander te komen. In Enschede werd een man opgepakt omdat hij tegen de Pegida-aanhang: 'Vluchtelingen Welkom' schreeuwde (zie onderstaande filmpje).
Hakenkruis
Ook is Pegida-voorman Edwin Wagensveld een aantal keer opgepakt, ond er andere voor het zwaaien met een hakenkruis, waar hij later voor vrijgesproken werd. De meeste arrestaties gaan echter over het niet kunnen legitimeren of het komen in verboden gebied.
Ondanks de twintig arrestaties was burgemeester Aboutaleb van Rotterdam na afloop niet ontevreden. 'De betogers hebben van hun hart geen moordkuil gemaakt en de meesten hebben zich goed gehouden aan de voorwaarden die de gemeente had gesteld", aldus een politiewoordvoerder. De demonstratie verliep volgens hem 'relatief rustig en vriendelijk'.
Of Pegida op 9 april voor het eerst in Groningen gaat demonstreren is dus nog niet duidelijk. Pegida Nederland-voorman Wagensveld is echter al wel overtuigd van het doorgaan van de demonstratie. Dat het doorgaat, is duidelijk, een demonstratie kan niet verboden worden', zei Wagensveld afgelopen vrijdag.
