Eierbal en stoetboom zijn immaterieel cultureel erfgoed

Twee Groninger tradities worden opgenomen in de Nationale Inventaris Immaterieel Cultureel Erfgoed. Het gaat om het eten van een eierbal en het traditioneel vieren van de eerste schooldag met een stoetboom.
'De eierbal mag niet verloren gaan'

Vijf eierballiefhebbers besloten in december 2015, op initiatief van RTV Noord, om zich in te zetten voor de eierbal. 'We vinden het belangrijk dat er ook aandacht is voor culinair erfgoed van Groningen. De ambachtelijke Groninger eierbal is een traditie', vertelt Jos Rietveld (publicist).
Ze heeft er samen met Angelique Westerhof (Stadjer), Henk Scholte (consulent Huis van de Groninger Cultuur), Peter Kars (voormalig cafetariahouder) en Herman Bröring (jurist en hoogleraar) voor gezorgd dat de lekkernij op de lijst komt.

Krokant korstje

Het is voor het eierbalgenootschap niet de kers op de taart, maar meer het krokante korstje om de eierbal. 'We zijn hier heel blij mee. Het eten van de eierbal, wat we al jarenlang doen, krijgt hiermee erkenning als belangrijke traditie', zegt Rietveld.
De eierbal, op z'n Gronings 'Aaierbal', wordt veel gegeten in snackbars. De lekkernij bestaat uit een hard gekookt, gepeld ei in ragout. De bal wordt gepaneerd en daarna gefrituurd.

De stoetboom

De stoetboom is ook een typisch Groninger, maar vooral Hoogelandster traditie op de dag dat de scholen weer beginnen. Leerlingen van basisscholen behangen een tak met brood en snoep. Deze tak overhandigen leerlingen uit groep 8 aan de nieuwelingen in groep 3.
'We vonden ook dat er weinig Groninger tradities op de lijst staan. En de stoetboom is een traditie die in de negentiende eeuw ontstaan is', zegt Herman Mulder, directeur van de Borgstee in Spijk. Op zijn school maken de kinderen nog elk jaar een stoetboom. Samen met oud-schooldirecteur Rikus Draijer is het Mulder gelukt de traditie op de lijst te krijgen.
'Vijfentwintig scholen in Noord-Groningen houden de stoetboom in ere. Van Zoutkamp tot Holwierde. De erkenning als immaterieel erfgoed is belangrijk en geeft waarde aan de traditie', vertelt Mulder. Hij hoopt dat de plaatsing op de lijst ervoor zorgt dat er meer bakkers een stoetboom maken. Er zijn namelijk nog maar weinig bakkers die hier aan meewerken.

Erfgoedplan

Met een verzoek van plaatsing op de Nationale Inventaris Immaterieel Cultureel Erfgoed laten de initiatiefnemers zien dat ze een traditie belangrijk vinden en dat ze die willen beschermen en doorgeven aan volgende generaties. Plaatsing op de lijst betekent erkenning van een bepaalde traditie.
Die erkenning kan bijvoorbeeld helpen om aanspraak te maken op fondsen om de traditie in ere te houden. De initiatiefnemers hebben daarom ook een erfgoedplan gemaakt.

Geen keurmerk

Een plek op de erfgoedlijst betekent niet dat de eierbal een formele beschermde status krijgt, zoals champagne, feta en parmaham. Zo'n status zou namelijk betekenen dat producenten de naam eierbal pas mogen gebruiken als ze aan strenge regels voldoen. Daar is dus geen sprake van.

Wie bepaalt?

Deskundigen van het Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland gaan over de samenstelling van de Inventaris Immaterieel Erfgoed. Aanvragen worden door hen beoordeeld.
Op de lijst staan tradities die voldoen aan de criteria van de UNESCO Conventie voor de Bescherming van Immaterieel Cultureel Erfgoed. Een andere Groninger traditie die al op de lijst staat, is het Groningens Ontzet.
Donderdagmiddag worden de certificaten uitgereikt aan de initiatiefnemers.

Lees ook: