'Boeren hebben geen trek om door hoepels te springen´

Doeko van 't Westeinde
Doeko van 't Westeinde © RTV Noord/Loek Mulder
Hinderlijke en onwerkbare maatregelen uit Brussel. Voor boeren een ergernis. Maar als ze die niet willen, moet de sector zelf met betere plannen komen, vindt NoordZaken-opiniemaker Doeko van 't Westeinde.

Door Doeko van 't Westeinde

Rijdend of fietsend over het platteland zie je een lappendeken van weilanden en akkers met verschillende gewassen. Boven deze landerijen doet een onzichtbare hand zijn werk. Wie realiseert zich dat?
Met de onzichtbare hand bedoel ik de invloed van Europa, oftewel Brusselse regelgeving. Het belangrijkste beleidsterrein van de Europese Unie, met daarbij het meeste budget, is namelijk het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid.

Nooit meer oorlog

De Europese eenwording had één hoofddoel: nooit meer oorlog. Daarvoor moest, zo vonden de vijf landen van het eerste uur, waaronder Nederland, de voedselproductie veilig gesteld worden. Het succes van het beleid leverde in de jaren zestig en zeventig de boterbergen en graanvoorraden op. Als reactie erop kwamen er maatregelen die de productie in toom moesten houden.
Dat leverde – ook in Groningen – overal braakliggende stroken op en percelen waar bos werd geplant. Ook dit beleid heeft zijn vruchten afgeworpen. De productiesteun werd steeds verder afgebouwd. Daarvoor in de plaats kwamen vaste toeslagen. Vraag en aanbod kwamen beter in evenwicht.
We moeten laten zien dat de landbouw zelf alternatieven kan bieden
Doeko van 't Westeinde

Andere wind

Maar sinds 2014 is er na veel discussie een andere wind gaan waaien. Europa vindt dat boeren een meer maatschappelijke rol moeten vervullen. Alleen voedsel produceren is blijkbaar niet genoeg meer.
Bevordering van de biodiversiteit - dat is de verscheidenheid van planten, dieren en andere organismen - is nu een speerpunt. Daarom wordt van de jaarlijkse 900 miljoen euro EU-geld voor de Nederlandse landbouw, zo'n 300 miljoen besteed aan de vergroeningspremie.

Bloemenranden

Ook dit zien we terug in het landschap. Er worden meer groenbemesters geteeld om de bodemvruchtbaarheid te verbeteren, agrarisch natuurbeheer levert fraaie bloemenranden op en weidevogelbeheer moet de vogelstand op peil houden. Ook zijn akkerbouwers verplicht meerdere gewassen te telen in een bepaalde verhouding.

Dure grond

Dit alles lijkt mooier dan het is. Want het betekent dat telkens dure grond uit productie wordt genomen voor andere doelen. Dat doet een boer niet voor zijn lol; er moet wel wat tegenover staan. We willen best door allerlei hoepels springen, maar het moet wel kúnnen.
Boeren hebben binnen de regels vaak maar weinig te kiezen. Groenbemesters op zware klei, dat werkt bijvoorbeeld niet goed. Maar alternatieven om aan vergroeningseisen te voldoen zijn meestal te duur.
Laten we meedenken over gebruik van landbouwgrond voor energieproductie of CO2-opslag
Doeko van 't Westeinde

Afschaffen

Sommige boeren willen om die reden helemaal af van het EU-landbouwbeleid. Dat is wat mij betreft te rigoreus. Zoiets belangrijks als de voedselproductie kunnen we nou eenmaal niet aan de vrije markt over laten.

Betere plannen

Wanneer boeren willen voorkomen dat ze allerlei maatregelen opgelegd krijgen, moet de sector zelf met andere en betere plannen komen. We moeten dus laten zien dat de landbouw zelf alternatieven kan bieden.
Bijvoorbeeld door mee te denken over benutting van landbouwpercelen voor energieproductie, CO2-opslag of voor productie van bioplastics. Wat mij betreft blijft die onzichtbare hand zijn zichtbare invloed houden op het platteland, maar wel op een werkbare manier. Boeren moeten begrijpen dat ze door initiatief te tonen daar invloed kunnen uitoefenen.
Doeko van 't Westeinde heeft een akkerbouwbedrijf in Nieuweschans en is bestuurslid van het Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt (NAJK).

Lees hier de opinie die Doeko eerder schreef.
Bijdragen van andere NoordZaken-opiniemakers lees je hier.