Slim produceren, kan Noord-Nederland er nummer één in worden?

Het toonaangevende tijdschrift The Economist schreef onlangs dat 3D printen eindelijk volwassen is geworden en op het punt staat onze productiesystemen fundamenteel te veranderen. Nog maar kortgeleden werd 3D printen vooral geassocieerd met veredeld hobbyisme. Vandaag de dag zien we dat multinationals zoals General Electric en Adidas er klaar voor zijn 3D-technieken massaal te integreren in hun productieketen. 3D printen is een voorbeeld van een vooruitstrevende productietechnologie. Hoe ver is Noord-Nederland met dit soort nieuwe technieken?

Juiste richting
Laten we eerst eens zien hoe er in een groter verband over de richting van vernieuwing wordt gedacht. Op Europees niveau is een aantal kansrijke technologieën aangewezen, de zogeheten Key Enabling Technologies (KET's, zie onder). Dit is een groep van zes technologieën die breed aan toepast kunnen worden. Bijvoorbeeld bij vermindering van uitstoot van vervuilende stoffen, verbetering van energiegebruik en het ontwikkelen van nieuwe medische producten.

In de nieuwe editie van de Innovatiemonitor is aan innovatieve, noordelijke bedrijven gevraagd welke van die technologieën ze belangrijk vinden. Dan blijkt vooral dat technologie om slimmer te produceren voor veel bedrijven relevant is. Eén op de vier ondernemingen is ermee bezig en één op de vijf geeft aan dat deze technologie voor hun bedrijf relevant is, al zijn ze er nog niet mee aan de slag.

Het blijkt dat deze innovatieve bedrijven in meerdere sectoren zijn te vinden. Ze horen ook vrijwel altijd tot de groep van koplopers en ontwikkelaars in hun sector. En ze zijn in alle drie de noordelijke provincies te vinden. Er is dus een groep top-vernieuwende ondernemingen in onze regio met vooruitstrevende productietechnologie bezig. Dat we deze bedrijven hier hebben, betekent dat Noord-Nederland een voortrekkersregio kan worden voor slim produceren.

De mogelijkheden zijn er, wat moet er dan nog gebeuren om van Noord-Nederland een top-regio te maken voor slim produceren? Wat goed werkt is het samenbrengen van bedrijven, hogescholen en universiteiten. Dat gebeurt bijvoorbeeld binnen Region of Smart Factories, Technologies Added en Innovatiecluster Drachten. Dat zijn succesvolle noordelijke initiatieven die als aanjagers werken van vernieuwing en slim produceren. Het is dus belangrijk dat zoveel mogelijk partijen aansluiten bij deze bestaande initiatieven. Samen kunnen ze deze krachtige netwerken versterken en vergroten.

Verder moeten we precies weten waar binnen al die geavanceerde productietechnologieën de beste kansen liggen voor Noord-Nederland. Dat kunnen we bijvoorbeeld afleiden uit de patenten die noordelijke bedrijven aanvragen.

We mogen trouwens niet vergeten dat de nieuwste productietechnologie gevolgen heeft voor werknemers. Medewerkers zullen niet meer naast de productieband staan, maar eerder achter de computer zitten. Investeren in omscholing en samenwerking tussen de bedrijfswereld en ROC's om toekomstige werknemers voor te bereiden op deze slimme manier van produceren is enorm belangrijk.