Door asfalt brekende Japanse duizendknoop verovert Groningen

De Japanse duizendknoop
De Japanse duizendknoop © Mirjam Verburg
Eens werd ie meegenomen als tuinplant uit Japan. Maar nu is de Japanse duizendknoop bijna niet meer uit te roeien. De plant die wel twintig centimeter per dag kan groeien, verdringt delen van de bestaande natuur in Groningen.
'De plant is niet direct nadelig voor de mens zoals de reuzenberenklauw dat is', zegt Annet de Jong van Staatsbosbeheer, 'maar het neemt de boel wel over. Het is een woekeraar, die ergens anders vandaan komt en nu de variatie aan planten bedreigt. De variatie die je zou willen hebben, wordt minder.'
De Japanse duizendknoop valt in de categorie 'invasieve exoot'. Dat is de categorie van planten en dieren die met de beste bedoelingen zijn geïmporteerd naar Nederland, maar nu de lokale soorten overnemen. Het probleem van de duizendknoop is dat ze blijft verspreiden en groeien.

Dwars door asfalt heen

In Amersfoort, meldt RTV Utrecht, dringt de plant al door in bruggenhoofden en beschoeiingen. Hij kruipt tussen de naden van bestrating en er wordt voor gevreesd dat de plant ook binnendringt in schakelkasten en tussen sporen, waardoor treinverkeer in de problemen komt.
Leon Luijten van Staatsbosbeheer: 'De duizendknoop kan zelfs door asfalt heen breken, want dat is minder sterk dan bestrating. Onze wegen zijn doorgaans goed genoeg, maar landbouw- en achterafweggetjes misschien niet.'
De Japanse duizendknoop kan zelfs door asfalt heen breken
Leon Luijten - Staatsbosbeheer

Als onkruid uit de bodem

Luijten kent een aantal plekken in de provincie waar de soort staat. 'In Winschoten-Zuid bijvoorbeeld, maar ook op verschillende plekken langs de A7. En in de Kielhuppen in Wedde staat de hele dijk staat er vol mee. Het schiet als onkruid uit de bodem. Vooral op plekken waar de grond geroerd is, of een huis heeft gestaan.'
'We zien het met eigen ogen', zegt De Jong. 'Waar het staat, wordt het groter en het is niet te beheersen. Maaien helpt niet, want het probleem zit in de wortels. Die blijven groeien. Het enige dat helpt is uitgraven.'

Bijna bestreden

De Jong zag vorig jaar bij een Groningse natuurplas een vrouw eigenhandig met handgereedschap de Japanse duizendknoop te lijf gaan. Met wortel en al werd de plant bestreden - en met enig succes. 'Het is minder sterk terug gekomen. De duizendknoop was er bijna overwonnen.'
Maar in die bijna zit de crux. Het verwijderen van de exoot is extreem lastig omdat de wortels tot wel vier meter in de grond kunnen zitten. Luijten: 'Je kan het uitroeien met gif. Dan moet je de hele grond omgooien, de wortels eruit halen en verdrogen en dan weggooien in een container. Maar als je dat ene stukje wortel vergeten bent, dan kan je weer opnieuw beginnen.'
Als je dat ene stukje wortel vergeten bent, kan je weer opnieuw beginnen
Leon Luijten - Staatsbosbeheer

Tussen bestrating en sporen

In Amersfoort wordt aan bewoners gevraagd om de Japanse duizendknoop in de tuin of in de buurt te melden, zodat de gemeente de plant met gif kan bestrijden dit najaar. Juist omdat de plant zo makkelijk langs bestrating sluipt, kunnen de gevolgen in stedelijke gebieden groot zijn.
In de gemeente Groningen lijkt het probleem echter nog niet echt op de kaart te staan: 'We hebben de indruk dat het toeneemt, maar harde cijfers hebben we niet. We meten de invasieve soorten nog niet zo lang', zegt woordvoerder Mirjam van der Feen.
De Jong: 'De discussie rondom invasieve exoten is er een die nu opkomt. Het wordt steeds duidelijker dat dit een probleem kan worden'.