Black Friday: waar komt die uitverkoopgekte vandaan?

De kans is groot dat je mailbox vanochtend uitpuilde met aanbiedingen van webwinkels. En als je naar het winkelcentrum ging dan schreeuwen reclameborden: Kopen! Megadeal! en Actie! Het was vrijdag Black Friday. Waar komt dat vandaan, en zijn die kortingen wel zo goed?
Na Halloween en Valentijn is er een nieuw Amerikaans fenomeen overgewaaid naar Nederland. Na het Thanksgivingfeest hebben veel Amerikanen een dag vrij. En winkeliers spelen daar handig op in. In Amerika zorgt het voor drukte in winkelstraten en gekte in de winkels. En dat is geen overdrijving, kijk maar naar dit filmpje.

Nu ook in Nederland

'Het is daar echt een ding. Alle winkeliers doen er aan mee', zegt Peter Verhoef, hoogleraar marketing aan de Rijksuniversiteit Groningen. 'Vooral de grote winkels hebben grote stunts. Het verschil in prijs kan dan groot zijn. En het komt naar voor mijn gevoel ook naar Nederland'.
Dat gevoel van Verhoef klopt. Volgens onderzoekbureau Motivaction doen steeds meer winkels, maar ook consumenten in Nederland mee met het koopcircus. Eén op de vijf kent het fenomeen. En zo'n 18 procent geeft aan te gaan winkelen, het dubbele van vorig jaar.
Koopjesjager of niet, je bent gewoon een oen als je iets niet met korting koopt
Peter Verhoef - hoogleraar marketing

Opletten

Maar zijn die koopjesjagers ook écht voordeliger uit? De Britse consumentenbond Which? waarschuwt in Engeland voor slechte aanbiedingen. Wat blijkt? Een groot deel van de aanbiedingen blijkt in de rest van het jaar gewoon hetzelfde. Of sterker nog, goedkoper te zijn.
In Nederland zijn prijzen en het stunten met prijzen vastgelegd in de Prijzenwet. Als er bijvoorbeeld een streep door een eerdere prijs staat, dan moet het product ook écht kort geleden dat bedrag hebben gekost.

Trucs van winkeliers

Winkeliers kunnen een wel truc uithalen met de adviesprijs. Dat is de prijs die fabrikanten adviseren te vragen. Uit onderzoek van RTL Z blijkt dat winkeliers korting geven op hun verkoopprijs, die hoger is dan de adviesprijs. Zo lijkt het alsof de korting op het product veel groter is. Je moet dus goed opletten als klant.
Maar eigenlijk is het Zwarte Vrijdag fenomeen niet veel nieuws. De Bijenkorf had vroeger de Dolle Dwaze Dagen, en we hadden natuurlijk de uitverkoop in december. 'Maar die tijd is eigenlijk wel voorbij. Je hebt nu altijd, overal allerlei deals', legt Verhoef uit.
De concurrentie is heftig, je moet vechten voor je klanten.
Peter Verhoef - hoogleraar marketing
'Het is eigenlijk begonnen bij de webwinkels. Zij brachten Black Friday deals eigenlijk naar Nederland. Zij hebben het opgepakt om klanten te werven.' Dan kan de traditionele winkelier niet achterblijven. Ook zij willen een graantje meepikken.
Of ze nou willen of niet, gewone winkeliers 'moeten wel mee', legt Verhoef uit. 'Zij hebben het vaak al moeilijk door de opkomst van steeds grotere digitale spelers. Dat is een uitdaging, dus moeten ze wel mee. De concurrentie is heftig, je moet vechten voor je klanten.'

Altijd korting

En de klant? Is die er bij gebaat? 'Black Friday of niet. Er is altijd wel ergens promotie. Of je nou een koopjesjager bent of niet, je bent gewoon een oen als je producten niet in de promotie koopt!', zegt Verhoef. 'Vroeger stelde je een aankoop uit, nu is er altijd wel wat te halen.'

Probleem voor de winkelier

Tegelijkertijd zorgen al die kortingen ook voor een probleem. Klanten raken gewend aan de korting en dat drukt de prijzen. 'Het is dus een zelfversterkend effect. De 'rationele consument' kijkt gewoon waar het goedkoopste product. De winkel maakt niet uit', besluit Verhoef.
Black Friday gemist? Nederlandse winkeliers geven veelal over het hele weekend korting. Dus als je denkt dat het het waard is, dan kún je nog even de stad in. En ach, anders heb je de rest van het jaar dus ook nog.