Hoe bedenk je écht creatieve oplossingen?

Eelko Huizingh
Eelko Huizingh © RTV Noord
Zonder creativiteit geen innovatie. Denken via bekende paden leidt niet snel tot echt nieuwe ideeën. Innovatiedeskundige en NoordZaken-expert Eelko Huizingh zegt dat iedereen buiten het doosje – out-of-the-box – kan leren denken.

Door Eelko Huizingh

Allereerst, wat is een creatieve oplossing? Een goed voorbeeld is de veel gebruikte beschermflap voor tablets. De flap beschermt het beeldscherm, maar dat is niet alles. Als je de cover dicht doet, gaat de tablet in sluimerstand, open je de flap dan komt de tablet weer tot leven. De flap fungeert ook als standaard. De cover bestaat uit verschillende stroken, die je in verschillende vormen kunt vouwen, waardoor de tablet rechtop kan staan. Drie nuttige functies in één handige oplossing, dat is creatief!

Stimuleren

Hoe bedenk je dit soort creatieve oplossingen? Tijdens het Business Meets University evenement dat de faculteit Economie en Bedrijfskunde onlangs organiseerde deden we een poging creatieve processen te stimuleren. Bedrijven uit Noord-Nederland brachten problemen in, studenten van de Rijksuniversiteit Groningen bedachten creatieve oplossingen. De vier stappen van onze PIPO-methode kun je in elk bedrijf toepassen.
Elk idee is goed. Niet omdat je er het probleem direct mee kunt oplossen, maar misschien vormt het wel het opstapje naar een beter idee
Eelko Huizingh

Nieuwe inzichten

Eerst werd het bedrijf gevraagd het probleem toe te lichten, de P van PIPO. Wat is precies het punt? Welke oplossingen zijn zelf al bedacht? Waarom werken die niet? Doel is een gezamenlijk beeld krijgen van het probleem en de voorwaarden waaraan oplossingen moeten voldoen. Deze fase was voor sommige bedrijven zelfs het allernuttigst, Ze werden gedwongen onder woorden te brengen wat exact het probleem is en waarom dat zo is. Dat alleen al bracht nieuwe inzichten.

Ideeënstroom

De tweede fase is ideegeneratie, de I. Brainstormen en andere creativiteitstechnieken kunnen helpen de stroom ideeën op gang te brengen. Een voorbeeld is de random word (willekeurige woorden) methode. Je laat het toeval een woord kiezen. Ga naar een nieuwspagina en kies het twaalfde zelfstandig naamwoord in de tekst. Dat is meestal een woord dat niet direct met het onderwerp te maken heeft: boom, computer of kapstok, het kan van alles zijn.

Vrijdenken

Associeer nu dit woord met het probleem. Denk aan de vorm of kleur van een boom, maar je kunt ook andere kenmerken gebruiken. Een boom is eerst klein en groeit pas als het in een vruchtbare setting staat. Een boom is sterk en stevig, maar beweegt mee in de wind. Een boom ziet er elk seizoen anders uit en blijft toch zichzelf. Al deze kenmerken bieden mogelijkheden voor associaties met het probleem.

Niet oordelen

Belangrijk in deze fase is niet te oordelen: elk idee is goed. Niet omdat je er het probleem direct mee kunt oplossen, maar misschien vormt het wel het opstapje naar een beter idee.

De sterke kanten

In de derde fase kijken we naar de positieve (de tweede P) kanten van de ideeën. Ga niet het idee van a tot z evalueren, want dan gaan de meeste ideeën meteen de prullenbak in. Selecteer een aantal sterk verschillende ideeën en bepaal van elk idee hoe het bijdraagt aan een oplossing. Wat zijn de sterke kanten? Welk deel van het probleem lost het op? Is het te combineren met een ander idee of aan te passen?
Wat telt is dat de creativiteitsessie je een stap verder brengt
Eelko Huizingh

Stap verder

In de vierde en laatste fase zoeken we een oplossing (de O van PIPO). Maak je geen illusies. In veel gevallen zijn problemen niet zo eenvoudig dat ze zomaar zijn op te lossen. Vaak is nader onderzoek nodig. Wat telt is dat de creativiteitsessie je een stap verder brengt.

Waardevol

Als je een ontwerper zou vragen voor een tablet een aan/uit-functie te maken, een standaard en iets ter bescherming van het scherm, is het onwaarschijnlijk dat hij een tabletflap bedenkt. Dat maakt creatieve ideeën zo waardevol, ze bieden toegang tot nog niet gebaande paden. Creativiteitsessies leiden niet met zekerheid tot een goede oplossing, maar wel tot veel èn niet-voor de hand liggende ideeën. Ga daarom de uitdaging aan, want niet geschoten is altijd mis.

Mijn tips & tricks:

Creatief denken met de PIPO-methode:

P.Wat is precies het Probleem of de kans?
I. Ideegeneratie: gebruik creativiteitstechnieken om zoveel mogelijk ideeën te bedenken die niet voor de hand liggen.
P. Bepaal de Positieve aspecten van ideeën: op welke punten draagt een idee bij aan de oplossing van het probleem?
O. Oplossing: gebruik (delen van) ideeën om tot een oplossing te komen.
Dr. Eelko Huizingh is universitair hoofddocent innovatiemanagement, directeur van expertisecentrum Vinci van de Rijksuniversiteit Groningen en auteur van het boek Innovatiemanagement.

Lees ook eerdere blogs van Eelko: