Grootschalig onderzoek naar de langetermijngevolgen van gaswinning (update)

© ANP
Hoe reageert de Groningse aardbodem precies op de gaswinning? Die vraag staat centraal in het nieuwe, grootschalige onderzoeksprogramma DeepNL van NWO, de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek.
Met de uitkomsten van het onderzoek kan menselijk ingrijpen in de diepe ondergrond mogelijk beter voorspeld worden. Er is een bedrag van 23,5 miljoen euro gemoeid. Daarvan komt 15 miljoen euro uit de kas van de NAM.

Onafhankelijk onderzoek

Het gasbedrijf is niet betrokken bij de besluitvorming en heeft geen invloed op de inhoud van het programma. Dat valt te lezen in het contract tussen NWO en de NAM.
'Het is voor partijen van wezenlijk belang dat het DeepNL-programma volkomen onafhankelijk en objectief wordt uitgevoerd. Er zal daarom geen enkele inhoudelijke bemoeienis of inmenging van de NAM of enige andere instantie of partij plaatsvinden die direct of indírect betrokken is of belang heeft bíj de uitkomsten van het programma.'

Veranderend gesteente

Binnen DeepNL doen wetenschappers onderzoek naar het gedrag van gesteente na een verandering van bijvoorbeeld druk of temperatuur. Daarnaast wordt de samenstelling van de diepe ondergrond in kaart gebracht. Dat gebeurt met seismologische methoden. Met de opgedane kennis kunnen de risico's van menselijk ingrijpen beter voorspeld worden.

Onderzoeksraad voor Veiligheid

Met DeepNL volgt NWO het advies op van de Onderzoeksraad voor Veiligheid. Die pleitte in 2015 voor een 'structureel en lange termijn onderzoeksprogramma naar de gaswinning-gerelateerde problematiek in Groningen' en 'een sterkere onderzoeksplicht van mijnbouwondernemingen'. Dat verklaart de samenwerking tussen NWO en het gasconcern.
NWO trekt het onderzoek zo breed mogelijk, door naast gaswinning ook de gevolgen van bijvoorbeeld CO2-opslag, geothermie (aardwarmte), energiewinning en afvalopslag als mogelijk onderzoeksterrein van het programma te benoemen.

Systeem en structuur

Hendrik van Vuren is als strategisch adviseur bij NWO nauw betrokken bij de opzet van het onderzoek. 'Hoe belangrijk zijn sommige gebeurtenissen, en kun je er toch systeem en structuur in ontdekken? Het is van belang om dat te onderzoeken.'
'Elke kuub die nu gewonnen is, welke gevolgen kan dat over 25 jaar nog hebben?', vervolgt Van Vuren. 'Ik denk dat het wel uitdagend is om dat te onderzoeken. Het is ver onder de grond, maar ik denk dat het wel te onderzoeken is.'

Meest bemeten gasveld

'Het merkwaardige aan het Groninger gasveld is wel dat dit het meest bemeten gas- of olieveld ter wereld is. Daardoor zijn er veel data beschikbaar. Daar gaan we gebruik van maken', besluit Van Vuren.

Tweede onderzoek

DeepNL is niet het enige onderzoek naar de gevolgen van gaswinning dat momenteel loopt. In mei 2017 kondigde het Ministerie van Economische Zaken al het Kennisprogramma Effecten Mijnbouw aan. Dat onafhankelijke onderzoek richt zich echter op de effecten van gaswinning op de korte termijn, terwijl DeepNL juist naar fundamentele kennis op de lange termijn kijkt.

Tot en met 2025

Onderzoeksprogramma DeepNL is inmiddels gestart met een subsidie-oproep en duurt tot en met 2025. Kennisinstellingen die in deze subsidieronde een onderzoeksaanvraag doen kunnen rekenen op een subsidie van maximaal 1 miljoen euro. Voor samenwerkende instellingen loopt dat bedrag op tot 1,5 miljoen euro.