Geheime overeenkomst uit 1963: Staat is net zo aansprakelijk als NAM

Dat blijkt uit een geheime overeenkomst over de gaswinning uit 1963, zo meldt het Dagblad van het Noorden.

Het gaat om de 'Overeenkomst van Samenwerking', die is ondertekend door de Staatsmijnen (de Staat), de Bataafse Petroleum Maatschappij (de voorloper van Shell), de Standard Oil Company (de voorloper van Exxon), de NAM en de toenmalige minister van Economische Zaken, De Pous. In de overeenkomst wordt beschreven hoe de exploitatie van het Groningenveld in zijn werk zal gaan.

Uit een geheime brief van de Bataafse Petroleum Maatschappij, de Standard Oil Company en de NAM aan minister De Pous, blijkt vervolgens dat voor de gaswinning een 'concessionaris-naamloze vennootschap' is opgericht met twee aandeelhouders, namelijk de Staatsmijnen en de NAM. De Staatsmijnen was een onderdeel van de Nederlandse Staat.

Het Dagblad van het Noorden heeft de geheime stukken laten lezen aan hoogleraar Bestuursrecht Herman Bröring van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) . Hij concludeert dat de overeenkomst duurt tot het gasveld is uitgeput en niet kan worden opgezegd, ook niet door de overheid en ook niet als er sprake is van wanprestaties door de NAM. 'De partijen zijn zo elkaars gevangene', zegt hij.

Hoogleraar Ondernemingsrecht Loes Lennarts van de RUG bevestigt: 'De Staat zit er tot haar nek toe in. De overheid is verantwoordelijk voor de vergunning en houdt toezicht. Als je de Staat dan ook moet zien als indirect aandeelhouder (...), dan kun je een parallel trekken: hetzelfde morele appel dat nu op Shell wordt gedaan, moeten we dus ook op de overheid doen.'