Steeds meer pinautomaten verdwijnen, maar waarom?

De gemeente Groningen liet donderdagochtend weten dat iedere inwoner van Stad binnen vijf kilometer van huis gebruik kan maken van een pinautomaat. Dit liet het gemeentebestuur weten in antwoord op vragen van de Stad en Ommeland Partij en de nieuwe Stadspartij.

In de afgelopen vijf jaar zijn er honderden pinautomaten verdwenen uit Nederland. Rabobank had in 2012 bijvoorbeeld 2.886 pinautomaten, maar in 2017 waren dat er nog maar 1.967. Ook bij de nummer twee onder de pinautomaten, ING, verdween 29 procent. Bij ABN AMRO is dat 16 procent. De kleinere SNS Bank stopte zelfs met 34 procent van haar automaten.

Ook in onze provincie verdwijnen allerlei geldautomaten. Zo kun je niet meer pinnen op de hoek van de Westersingel in de stad Groningen, maar verdween ook de enige pinautomaat in Baflo. De plaatselijke supermarkt sprong in dat gat en schafte een eigen geldautomaat aan. Voor de ene groep omwonenden is een verdwenen geldautomaat veel ingrijpender dan voor de andere.

Er zijn meerdere redenen waarom de pinautomaten verdwijnen. De banken voeren regelmatig plofkraken op als oorzaak van de inkrimping. Om die reden verwijderde de SNS Bank vorig najaar bijvoorbeeld een geldautomaat aan het Oldambtplein in Winschoten.

Het aantal plofkraken is de afgelopen vijf jaar wel afgenomen. In 2011 waren er nog 119 plofkraken in heel Nederland, tegenover 79 in 2016. Daarvan waren er vijf in Noord-Nederland. Die afname is een mogelijk gevolg van de koers die banken varen om plofkraken te voorkomen.

Zo neemt de ING voortdurend maatregelen om geldautomaten onaantrekkelijk te maken voor criminelen, stelt woordvoerster Karin van der Pol. 'Denk aan cameragebruik en preventiemaatregelen. We werken daarom nauw samen met politie en justitie.' Toch laat ING met bepaalde maatregelen niet het achterste van haar tong zien. 'We willen criminelen niet wijzer maken dan dat ze zijn', zegt ze.

Ondanks de afname van de plofkraken, zeggen banken wel dat de aard van de plofkraken steeds gewelddadiger wordt en dat automaten worden weggehaald vanwege de zorgen en veiligheid van omwonenden. 'Daarom heeft ING vorig jaar en begin dit jaar zo'n 170 geldautomaten gesloten. Dertien daarvan stonden in de provincie Groningen', vervolgt Van der Pol. Ze geeft wel aan dat de ING dit jaar niet van plan is om nog meer geldautomaten te laten verwijderen in onze provincie.

ING is tot het verwijderen van geldautomaten overgegaan omdat er volgens de bank genoeg alternatieven in de buurt zijn op korte afstand. 'Het is dan niet nodig om twee automaten praktisch naast elkaar te laten staan, deels vanwege veiligheidsredenen. Voor de Korreweg in Groningen zoeken we nog wel naar een alternatieve locatie in de omgeving.'

Jarco de Swart, woordvoerder van ABN AMRO zegt: 'Wij doen geen concrete uitspraken over aantallen of plekken waar de pinautomaten staan. De dichtstbijzijnde pinautomaten van de bank zijn op onze website te vinden.'

Nee, dat is niet de enige reden. De kosten om geldautomaten open te houden spelen ook een rol. Het aantal geldopnames neemt elk jaar met 6 tot 10 procent af. Automaten moeten echter wel worden gevuld, geld kunnen uitwisselen en simpelweg doen waarvoor ze er staan. De kosten verminderen niet.

Omdat automaten ongeacht het aantal klanten moeten worden voorzien van geld, worden de kosten per opname hoger. Om de logistiek achter de geldopnames en stortingen betaalbaar te houden, hebben de banken in 2011 samen Geldservice Nederland (GSN) opgericht. Zo kunnen de banken de bevoorrading van de geldautomaten gezamenlijk doen.

'Sinds drie jaar geleden zijn er meer pintransacties dan cash betalingen, en dat verschil neemt alleen maar verder toe', vertelt Marjo van Wijgerden (Rabobank). 'Als gevolg van deze ontwikkeling werken we met ING en ABN AMRO samen aan de overdracht van beheer en processen naar GSN. Dit moet eind 2020 helemaal zijn afgerond.'

Het doel van dit project is om cash geld voor iedereen beschikbaar en bereikbaar te houden, ondanks de afname van de behoefte. 'Doorgeldautomaten samen te voegen, kunnen we met minder automaten dezelfde hoeveelheid transacties verwerken. Nu zie je in één winkelstraat automaten van verschillende banken, waar één of twee automaten voldoende zou zijn.'

Van Wijgerden: 'Het merk van deze geldautomaten krijgt een neutraal uiterlijk, maar de dienstverlening zal op elke automaat hetzelfde zijn. Ook zullen er geldautomaten worden geplaatst op logische plaatsen, bij voorkeur waar mensen het geld ook uitgeven.'

De Swart: 'Wij zien dat er steeds minder gebruik wordt gemaakt van contant geld. Dit zien wij terug in het gebruik van geldautomaten. Dat is een landelijke trend die al jaren aan de gang is.'

'Het ligt in de lijn der verwachting dat het aantal geldautomaten in Nederland verder zal dalen', vervolgt De Swart. 'Consumenten geven echter aan dat zij het belangrijk vinden dat contant geld ook in de toekomst beschikbaar blijft.'

De locaties van de pinautomaten die blijven staan, zijn momenteel niet openbaar. Wel is er een indicatie van de locaties. Zo is de pinautomaat die onlangs in de stad Groninger Poelestraat is geplaatst één van de vele die nog zullen volgen. Geldservice Nederland wil dat er in ieder geval binnen een straal van vijf kilometer voor iedereen een flappentap is.