Beter Weters: 'Stemwijzer? Kijk naar de daden van de partijen'

Een stemwijzer hoeft voor mij niet. Als je dagelijks het lokale nieuws volgt, weet je wat partijen doen in jouw gemeente. Stemwijzers zijn meestal wat suggestief: als je hem invult kom je meestal uit bij een partij waar je je niet in herkent. Omdat je door de vraagstelling de verkeerde kant op wordt gestuurd.

Dat stemwijzers niet lukken in gemeenten, komt omdat partijen het niet eens kunnen worden over de invulling. Ze zijn allemaal bang dat er te veel van die ander in komt. Ook geloof ik niet dat kiezers wegblijven omdat er geen stemwijzers is: dat zou ik bijzonder vreemd vinden. Zwevende kiezers komen echt wel aan hun informatie om te kunnen stemmen.

Democratie houdt in dat de bevolking zelf haar bestuur kan kiezen en kiest. Daarvoor moet een samenleving het nodige doen. Verkiezingen organiseren, zodat dat het volk de kans krijgt echt zijn stem uit te brengen. Tevens moeten er stembureau's worden ingericht. En tot slot ervoor zorgen het tellen van de stemmen eerlijk gebeurt. De partijen die meedoen, moeten met hun programma's zelf de kiezers trekken.

Via de stemwijzer kan dit dus ook. Maar de overheid dient zich niet inhoudelijk met de teksten te bemoeien. Dat een gemeente een stemwijzer heeft, beïnvloedt het stemgedrag vaak namelijk al meer dan genoeg; bijvoorbeeld door het opkomst-verhogend effect. Dit dient dan ook wel het uiterste aan beïnvloeding te zijn!

De tijd dat een lokale kieswijzer een leuk hebbedingetje was, ligt al lang achter ons. Commerciële partijen sprongen erop, er kwam een wildgroei van stemwijzers en politici werden steeds beter in het creatief manipuleren met volkse antwoorden die niet strookten met hun daden. Ik geloof niet dat deze hulpmiddelen ook maar enigszins opkomst-bevorderend zijn. Dat lokale verkiezingsprogramma's gretig aftrek vinden evenmin.

Mijn tip: kijk naar de daden van partijen en personen. Mooie praatjes heeft iedereen in de campagne. Niemand pleit voor slechtere zorg, het sluiten van voorzieningen of meer milieuvervuiling. Nog veel meer dan woorden in verkiezingstijd, tellen de daden daarbuiten.

Welke partij was er op het moment dat het er toedeed? Welke volksvertegenwoordiger stond op toen het nodig was? Met andere woorden: wat spookten al die hoofden op de pamfletten de afgelopen jaren eigenlijk uit? Een goede dadenwijzer, dat zou pas helpen!

Een stemwijzer is een speeltje, laten we wel wezen. Partijen moeten goed hun huiswerk doen, hun standpunten (her-)ijken, een paar avonden zich goed rekenschap geven van wie zij zijn, en wat zij willen. Potentiële kiezers kunnen een leuk spelletje spelen: waar hoor ik bij thuis, of waar voel ik mij bij thuis? Meer is het niet, maar minder ook niet.

De enkele zwevende kiezer die echt raad nodig heeft, heeft er een goed instrument aan. Maar je moet je dan wel door enkele tientallen vragen heen worstelen. Wie heeft daar nog zin in in deze snelle digitale wereld? Ik wel. Maar jij ook? Ik ben erg vóór een stemwijzer, al was het maar om er wijzer van te worden.

De verschillen tussen de verschillende partijen op lokaal niveau worden steeds kleiner. Het maken van een stemwijzer met genoeg onderscheidende thema's wordt dan ook steeds lastiger. Het zou goed zijn als de verschillende partijen duidelijk kunnen maken waarom de stemmers bij hen zouden moeten zijn. Het is volgens mij nog steeds belangrijk en gewenst dat politieke partijen vanuit een bepaalde achtergrond politiek bedrijven. Dan is het mogelijk om een inschatting te maken hoe men met verschillende thema's zal omgaan.

Ben je een partij die vanuit een liberale opstelling zaken benadert, of ben je met name voor de sociaal zwaksten van de samenleving in touw. Zijn je beginselen ingegeven door de Bijbel of is het humanisme dat je drijft? Ik ben bang dat de meeste stemwijzers veel partijen heel dicht bij elkaar zet, waardoor de winst ervan klein is. Ik ga er toch vanuit dat de meeste mensen prima een keus kunnen maken zonder de stemwijzer.

http://content.omroep.nl/rtvnoord/fotos/beterweters/320x30/politiek/david-de-jong.jpg" />

Onze democratie kent het uitgangspunt dat politici volksvertegenwoordigers zijn. Dat houdt in dat ze namens ons als kiezers het democratisch toezicht houden en onze gemeente besturen. Dit mogen ze vier jaar doen, waarna wij als kiezers weer aan het woord zijn. Vier jaar lang doen zij dus al het werk voor en namens ons.

Daarom vind ik het niet te veel gevraagd dat je je als kiezer bij de verkiezingen verdiept in de standpunten van partijen. Kost je misschien een uurtje in die vier jaar. Stemwijzers zijn een leuke tool, maar ik weet uit ervaring dat ze slechts een zeer beperkte kijk geven op de standpunten van politieke partijen. Het is dus een hulpmiddel en meer moet het ook niet worden.