'In sommige gemeenten lijkt het wel een zooitje'

Over twee weken zijn er verkiezingen in zeven Groningse gemeenten. In bijvoorbeeld Delfzijl zijn nu vier éénmans en vier tweemansfracties actief. Die versplintering wordt straks nog groter. Is het tijd voor een kiesdrempel, Beter Weters?

Zooitje

In ons politieke landschap valt er veel te kiezen. Iedereen met een leuk ideetje kan een partij oprichten. In sommige gemeenten lijkt het wel een zooitje als je kijkt hoeveel partijen er in de raad zitten. Landelijk is het inmiddels niet meer denkbaar dat twee partijen samen een coalitie kunnen vormen, gemeentelijk lukt dat al jaren niet. Ik ben daarom een groot voorstander van een kiesdrempel.

Partijen samen

En van grotere en bredere partijen. In coalities moet je het eens worden met elkaar, waarom zou dat in grotere en bredere partijen niet ook gewoon kunnen? Het zou wat mij betreft een zegen zijn als partijen samen zouden gaan. Duidelijke en herkenbare stromingen, zonder one-issue achtergrond. Maar of dat ooit gaat lukken...?
Marc Jager werkt als zelfstandig adviseur en was van 2009 tot 2011 gedeputeerde van verkeer, vervoer en energie in Groningen. Meer...

Handtekeningen

Ja, de verdere versnippering van het politieke landschap maakt dat de bestuurbaarheid niet toeneemt. Ik word daar wel wat verdrietig van. Toch ben ik geen voorstander van een drempel. Wel mag het wat mij betreft lastiger worden gemaakt om als nieuwe groepering mee te doen aan verkiezingen. Het ophalen van een groter aantal handtekeningen bijvoorbeeld voordat je als partij mag meedoen. Ook zou het goed zijn om na te denken over maatregelen die zetelroof kunnen tegengaan.

Neem zaken voor lief

Helaas is deze enorme toename van partijen veroorzaakt door de steeds verdergaande individualisering van de samenleving. Velen zijn er met name op uit om een partij te vinden die zo veel mogelijk van zijn/haar eigen belangen behartigt. Het zou mooi zijn als door gemeenschapszin we weer bereid zijn ook bepaalde zaken voor lief te nemen die we zelf misschien liever niet zouden hebben.
David de Jong is directeur van het Gomarus College. Hij was 15 jaar gemeenteraadslid in Groningen voor de ChristenUnie. Meer...

Toverwoord kiesdrempel

De democratie viert inderdaad hoogtij: heel veel kleine fracties met alle gevolgen van dien. Lange vergaderingen door spreektijd van al die frakties. Ook ik denk dat een kiesdrempel de democratie ten goede komt. Bij versplintering is niemand gebaat. Dus een kiesdrempel is het toverwoord tegen versnippering.

Alle bestuurslagen

Het lijkt misschien ondemocratisch maar dat zij dan zo. En over een aantal jaren weten we niet anders. Het moet bestuurbaar blijven en met dit systeem is het op den duur onhoudbaar. Wel ben ik van menig dat dit niet alleen voor de gemeenteraden moet gelden maar over de volle breedte. Dus ook Tweede Kamer, provincies zowel als waterschappen.
Hendrik Klap was tussen 2003 en 2013 wethouder Sociale Zaken, Welzijn en Volkshuisvesting in Vlagtwedde namens Gemeentebelangen. Meer...

Driewerf neen!

?Kiesdrempel? Prima! Voor de landelijke verkiezingen een uitkomst, en een noodzaak. Maar voor de gemeentelijke politiek, waar de inwoner bijkans ín het bestuur zit? Neen, driewerf neen! Hoezeer ik mij ook vaak stoor aan het gekakel en gekrakeel dat soms door lokale splinters (of flinke spaanders) te berde wordt gebracht, toch staan die clubs heel dicht bij de kiezer, en dáárom ook juist zijn zij gekozen.

Dichter bij inwoners

We moeten het er mee doen, met die veelheid en veelkleurigheid. Als de 'gevestigde' partijen geen kiezers aan zich kunnen binden, zegt dat iets over die partijen. Die moeten er werk van maken dichter bij de belangen van de inwoners te geraken. Een kiesdrempel zou overigens ook die partijen wel 'ns parten kunnen gaan spelen!
Fokke Fennema is predikant op 't Hoogeland. Hij is lid van D66 en was namens die partij raadslid in Haren en nu commissielid in Oldambt. Meer...

Kiesdrempel bestaat al

Het verworven passief en actief kiesrecht moeten we zonder concessies verdedigen. Democratie is meer dan à la D66 alleen de instrumenten en spelregels hanteren die je dan toevallig zelf het beste uitkomen. Iedereen die de sprong waagt en zich verkiesbaar stelt, verdient een eerlijke kans. Net zoals het iedereen vrijstaat zich te ergeren aan die clubjes en partijen. We hebben dus al een kiesdrempel: onvoldoende steun is geen zetel.

Zetelrovers

Het probleem – zo blijkt keer op keer – zit hem dan ook niet in het aantal deelnemende partijen tijdens verkiezingen. Het probleem zit hem in opportunistische zetelrovers erna. Mensen die zich bij een partij laten kiezen en zich daarna afsplitsen met hun eenmanszaak. Dat is veel schadelijker voor de uitstraling en bestuurbaarheid van gemeenten. 
Kiesdrempels lijken vooral aanlokkelijk voor de zittende politieke macht om het bestuurlijk bastion te verdedigen, maar zal in de praktijk een lapmiddel voor de democratie zijn.
Lisa de Leeuw studeert in Groningen en is sinds 2017 voorzitter van ROOD, de jongerenorganisatie van de SP. Meer...

Zorgvuldigheid

Lokale democratie en de bijbehorende politiek zijn van essentieel belang voor het vormgeven van onze samenleving. Uiterste zorgvuldigheid is daarbij op zijn plaats, maar dat gaat wel twee kanten op: zorgvuldig op zoek naar goede kandidaten, ze screenen en opleiden/trainen zijn onderdelen waarvoor bij grote, landelijke partijen vaak meer structurele aandacht is. 'Hai duurt t wel zeggen' als uiterste compliment voor een raadslid gaat voorbij aan de inhoud en de zwaarte van de positie: De Raad is de baas!

Koersen op samenwerking

Lokale politici moeten, om die verantwoordelijkheid te kunnen dragen, veel naar buiten om de geluiden uit de samenleving op te halen en te verwoorden- al die geluiden hoeven niet per se zélf in de raad aanwezig te zijn. Het instellen van een kiesdrempel zou kunnen helpen om meer te koersen op gemeenschappelijke belangen en samenwerking  en van daaruit naar een beter lokaal bestuur. En dat zouden we allemaal moeten willen!
Marjo van Dijken vertegenwoordigde de PvdA in de Tweede Kamer tussen 2003 en 2010. Eerder was ze gemeenteraadslid in Groningen. Meer...