Column: Luciferbrief

© RTV Noord
Als die inloopavond in Meedhuizen niet over windmolens maar over de 'sleepwet' was gegaan, had hij waarschijnlijk niet afgeblazen hoeven worden. Niet alleen zou er niemand zijn bedreigd, er zou zelfs niemand op zijn komen dagen. Het onderwerp van het referendum van woensdag roept geen emoties op.
Terwijl onze referenda, deze en vorige keer, over rijkelijk abstracte onderwerpen gaan en de genuanceerde kennis veronderstellen van een noeste krantenlezer, gaat het debat in deze provincie over wat ons écht raakt: gaswinning en windmolens. In het eerste geval is dat niet ingewikkeld, omdat veruit de meeste Groningers het met elkaar eens zijn en strijden tegen een gemeenschappelijke vijand. De windmolendiscussie is moeilijker omdat voor- en tegenstanders, allemaal belanghebbend, in dezelfde dorpen wonen. Mensen die er gek van worden versus mensen die er geld aan verdienen. En dat leidt tot boze spandoeken, sabotage van landbouwwerktuigen, nazipamfletten en, afgelopen week, anonieme dreigbrieven.
Dat laatste overkwam de Groningse publicisten Cees Stolk en Jan Mulder. Niet bepaald de rauwdouwers in het windmolendebat, wel tegenstanders van nog meer windmolens. Ze wilden een praatje houden tijdens een bewonersavond over de windplannen van de gemeente Delfzijl. Maar ze kregen beiden dat briefje in de bus van afzender Rode Haan, met de boodschap: blijf weg op die avond, anders steken we je huis in brand. Met een paar lucifers erbij om dat dreigement te onderstrepen. De ongeschoolde huis-, tuin- en keukenvariant van de poederbrief, het paardenhoofd in bed, het pak met een dode vis erin, ('an old Sicilian message') en het afgesneden vingerkootje van de ontvoerde echtgenote.
Hoe klunzig ook, (de brief aan Jan Mulder was zelfs verkeerd geadresseerd, wat is roem nog in dit land…), zo'n boodschap blijft wel hangen. Het is een nare gedachte dat iemand die (ongeveer) weet waar je woont en die blijkbaar beschikt over lucifers, want dat bewees die brief wel, gek genoeg is om je huis in de fik te steken. En hoewel de kans, net als bij bommeldingen, bijna nul is dat zo'n dreigement wordt uitgevoerd, kun je toch wakker liggen van de vraag wat zo iemand bezielt. Wat denkt iemand die zo'n tweeregelig briefje tikt en uitprint, wat lucifers insluit, de envelop dichtplakt, adresseert en post? Die dus uren de tijd heeft om de krankzinnigheid hiervan in te zien. Geen boze impulsieve schreeuw, maar weloverwogen bangmakerij. Eerder de pendant van moord dan van doodslag. Denkt-ie al die tijd aan jou? Waanzin hoeft niet gevaarlijk te zijn om te verontrusten.
Het ligt voor de hand om bij de afzender te denken aan een voorstander van meer windmolens, maar het enige wat we zeker weten is dat het een tegenstander was van die inloopavond. Iemand die blijkbaar niet wil dat bewoners en politici van gedachten wisselen over de eventuele komst van meer windmolens. Iemand die ons allemaal de mond wil snoeren. Alsof geen debat beter is dan een verhit debat.
Gelukkig zijn we over de windmolens nog lang niet uitgepraat. En wie naast praten ook iets wil doén, moet geen dreigbrieven schrijven, maar gewoon naar de stembus. De daad die je als burger tenminste kunt stellen. De inloopavond mag zijn afgelast, maar de verkiezingen gaan door. Niemand hoeft zich de mond te laten snoeren. En je stembiljet is weliswaar anoniem, maar je hoeft er geen lucifer bij te voegen om hem kracht bij te zetten.

Willem van Reijendam