Seatrade: Het meest geplaagde bedrijf van Groningen

Een schip van Seatrade
Een schip van Seatrade © Marcel Coster/Marhisdata
Het minst te benijden Groninger bedrijf op dit moment is de rederij Seatrade.
Een reorganisatie met gedwongen ontslagen, een kaping van een schip plus ontvoering van bemanning en daarbovenop kwamen vorige week miljoenenboetes voor Seatrade bv's en beroepsverboden voor het management wegens illegale export van sloopschepen. Een portret van een bedrijf in zwaar weer.

Overuren

Directeur Mark J. heeft heel wat overuren moeten draaien om Seatrade boven water te houden. De malaise die na 2008 de mondiale scheepvaart trof ging aan Seatrade niet voorbij. Het bedrijf leed zware verliezen, de vloot kromp en eind 2017 was een herstructurering op de kantoren van het bedrijf in Groningen, Antwerpen en Leer onvermijdelijk.

Boetes

Juist op het moment dat de zaak weer wat onder controle leek te zijn kwam het vonnis van de rechtbank in Rotterdam. De rechter veroordeelde het bedrijf tot torenhoge boetes. Directeuren kregen beroepsverboden opgelegd. Seatrade-directeur Mark J. mag een jaar lang geen leiding geven aan een rederij. Dat allemaal omdat Seatrade schuldig werd bevonden aan illegaal exporteren van afval. Door Seatrade afgedankte schepen werden gesloopt op stranden in India, Bangladesh en Turkije,

Optimistisch

In de week voorafgaand aan de rechtszitting tegen Seatrade sprak NoordZaken met Mark J. 'We zijn bezig met hartstikke mooie projecten', zei hij toen. J. schetste een optimistisch beeld van de toekomst van het bedrijf, gebaseerd op een strategie van groei in de koel- en vriesvaart.
Het kantoor van Seatrade

In de vaart

Seatrade had in 2017 vier zogeheten reefers in de vaart genomen, moderne koelschepen voor het vervoer van onder meer fruit. Op werven in China wordt momenteel gebouwd aan nog eens een nieuwe serie van vier reefers voor vistransport. Ook is er een saptanker in aanbouw in China.

Marktleider

Seatrade mag dan ten opzichte van zeevaart-giganten als Maersk, Cosco of MCS een kleintje zijn, het Groninger bedrijf is wel wereldwijd marktleider in de koelvaart en ook in de vriesvaart telt het bedrijf internationaal mee.
Seatrade is niet van plan het gevecht aan te gaan met die multinationals op zee, maar het zoekt de profijtelijke stukjes van de markt. Dat is met name de koel- en vriesvaart en de vaart op kortere trajecten tussen onder meer Centraal Amerika en Florida. Daar verscheept Seatrade vooral bananen, in omvang het belangrijkste product voor de rederij.
Ik heb een sterk gevoel met scheepvaart. Het geeft me een extra drive om dit bedrijf in goede banen te leiden
Mark J. – directeur Seatrade

Lage lasten

Waar andere reders zoals Abis en Flinter het loodje legden, bleef Seatrade overeind. Ofschoon de vloot kromp van meer dan honderd schepen naar minder dan zestig en hoewel veel schepen met verlies voeren, hield Seatrade stand.
Dat komt volgens directeur Mark J. vooral doordat Seatrade veel schepen in eigendom heeft, of de hypotheek erop al heeft afgelost. Dat betekent lage rentelasten. Veel rederijen kwamen in moeilijkheden juist omdat ze hun schepen met geleend geld financierden.

Oer-Gronings

Seatrade is een oer-Gronings bedrijf. Het werd in 1951 opgezet door vijf kapiteins als Scheepvaartkantoor Groningen. De zeelui hadden er genoeg van dat ze procenten commissie aan cargadoors moesten afdragen. Ze voeren in de kustwateren van Nederland, Duitsland, Engeland en Frankrijk en ze liftten mee op de golven van de na-oorlogse groei van de kustvaart.

Einde redersfeestje

Het bedrijf groeide, ook door overnames. Bijvoorbeeld van de reder Dammers en Van der Heide (1989) en het Duitse Triton in 2000. Omdat Scheepvaartkantoor Groningen over de grens nauwelijks uit te spreken was, werd de naam veranderd in Seatrade.
De vloot van Seatrade groeide tot over de honderd schepen en de reder specialiseerde zich volledig in de koel- en vriesvaart. Het redersfeestje hield aan tot in 2008 de crisis er een eind aan maakte en de neergang inzette. Daarbij kreeg Seatrade in 2012 en 2016 ook nog te maken met kidnap-affaires op haar schepen voor de West-Afrikaanse kust.
De rederij is wel wat gewend. Het is een weerbarstig bedrijf met veel kennis en ervaring
Cor Radings – woordvoerder Seatrade

Oud-zeeman

Directeur Mark J. is zelf oud-zeeman. Hij voer vijftien jaar op zee. Eerst als leerling, later als derde en tweede stuurman. Als zeevarende schopte hij het tot kapitein. Dat was hij tot hij in 2000 aan wal aan de slag ging.
'Ik heb een sterk gevoel met scheepvaart', zei hij enkele weken geleden. 'Het geeft me een extra drive om dit bedrijf in goede banen te leiden. Veel mensen bij Seatrade hebben gevaren. Je kunt alles door een economische bril bekijken, maar wanneer je een gevoel met schepen hebt, dan manage je een rederij anders.'

Onstuimig

Na de uitspraak van de rechter laat J. het woord over aan communicatieadviseur en 'reputatiemanager' Cor Radings, van het communicatie-bureau Maritime Technical International. 'Het is zeer onstuimig momenteel', omschrijft Radings de situatie bij Seatrade. Niettemin is het volgens hem 'business as usual'.
Er is zorg, verbazing en onbegrip over de uitspraak en de mogelijke gevolgen ervan
Cor Radings – woordvoerder Seatrade

Wel wat gewend

Radings: 'We hebben vertrouwen in zowel het management als de medewerkers van het bedrijf. We denken er goed doorheen te komen. De scheepvaart is een robuuste industrie en Seatrade is wel wat gewend. Het is een weerbarstig bedrijf met veel kennis en ervaring.'
De herstructurering, de nieuwe schepen die in de vaart zijn genomen en de groeiplannen in de koel- en vriesvaart zullen het bedrijf op koers houden, aldus Radings.

Overstappen

Of dat gaat lukken staat volgens Marcel van Dam van de vakbond voor maritiem personeel FNV Nautilus nog te bezien.
'De verbetering in de mondiale handelsvaart is mondjesmaat, er is nog steeds overcapaciteit op zee. De markomstandigheden blijven daardoor erg moeilijk. De vriesvaart gaat goed, maar met name in de koelvaart is de situatie erg lastig. De concurrentie is hevig en klanten kunnen zomaar overstappen naar een andere reder.'

Enorme klap

Ook is het is afwachten hoe Seatrade uiteindelijk de uitspraak van de rechtbank over de illegale sloop van schepen verwerkt. Seatrade ervoer het als een enorme klap, zegt adviseur Radings.
'Het heeft in de hele sector veel stof doen opwaaien. De branche heeft de zaak nauwlettend gevolgd. Er is zorg, verbazing en onbegrip over de uitspraak en de mogelijke gevolgen ervan.' Seatrade studeert nog op het vonnis maar gaat waarschijnlijk in hoger beroep.

Verontwaardiging

De Nederlandse redersvereniging KVNR deelt die gevoelens. 'Er is verontwaardiging over', zegt directeur Annet Koster van de KVNR. 'Het tij heeft ons als reders de afgelopen jaren niet meegezeten. Na zo'n economische crisis zit niemand te wachten op onduidelijkheid over regels rond recyclen van schepen te wachten.'
Het vonnis is het bedrijf niet in de koude kleren gaan zitten
Annet Koster – directeur redersvereniging KVNR

Regels

De rechtbank van Rotterdam heeft Seatrade veroordeeld wegens overtreden van Europese regels voor afvalexport. Deze Europese Verordening Overbrenging Afvalstoffen (EVOA) verbiedt uitvoer van gevaarlijke afvalstoffen vanuit de EU naar niet-EU landen. De redersvereniging vindt dat de regels niet helder zijn over scheepsrecycling.
Er ligt al enige tijd het Hong Kong-verdrag waarin afspraken zijn gemaakt over sloop van schepen. Maar dat is door veel landen nog niet ondertekend, ook niet door Nederland. 'Dat moet snel gebeuren', vindt Koster.

Koude kleren

Koster zat afgelopen week aan tafel met het management van Seatrade. 'Het vonnis is het bedrijf niet in de koude kleren gaan zitten. Dat heb ik heel duidelijk gemerkt. Maar wat ik zag was een heel strijdbaar bedrijf. Ik heb er het volste vertrouwen in dat het met Seatrade weer goed komt.'

De reder Seatrade

Seatrade heeft haar hoofdkantoor aan de Leonard Springerlaan, tegenover MartiniPlaza in Groningen. Van daaruit wordt al het scheepsmanagement gedaan van de 58 schepen van de rederij: het regelen van de bemanning, de bevoorrading aan boord, beveiliging, verzekering etc. Bevrachting van schepen doet het kantoor in Antwerpen. Verder is er nog het kantoor in Leer (D), waar zusterrederij Triton is gehuisvest.
Over de hele wereld heeft de rederij agentschappen die de contacten onderhouden met de leveranciers van fruit en andere producten die over zee worden vervoerd.
Bij Seatrade werken circa 75 mensen, waarvan zo'n zestig in Groningen.
Seatrade is in eigendom van een groep internationale ondernemers en investeerders.
Een van hen is Geert Pepping, een middenmoter in de Quote 500. Onder de eigenaren zijn ook nazaten van de oorspronkelijke oprichters.