Rekenkamer: 'Waddenfonds keurt zijn eigen vlees, dat kan niet'

Een gedeputeerde die zijn of haar eigen project bij het Waddenfonds kan indienen, en als bestuurder van het Waddenfonds beslist over het verstrekken van subsidie aan datzelfde project. Het gebeurt nu, maar volgens de Noordelijke Rekenkamer is dit zeer onwenselijk. Dit zorgt namelijk belangenverstrengeling.

De Noordelijke Rekenkamer trekt deze stevige conclusie in haar adviesrapport over het Waddenfonds. Woensdag kregen de leden van Provinciale Staten er tekst en uitleg over. 

Volgens Peter Polhuis, portefeuillehouder Waddenfonds bij de Noordelijke Rekenkamer, is de algemene wet bestuursrecht hier duidelijk over: dit kan niet.

'In de wet is er een duidelijke scheiding opgenomen tussen de aanvrager van subsidie, de beslisser over de toekenning van subsidie en de controleur van die subsidie. In dit geval zijn daar veel vraagtekens bij te zetten. Populair gezegd: de slager keurt zijn eigen vlees.'

Ook is het zo dat de drie provincies veel minder strenge eisen stellen aan hun eigen projecten, dan aan de projecten die initiatiefnemers uit de samenleving hebben.

'Provinciale projecten moeten aan andere financieringseisen, planningseisen en outputeisen voldoen. Die eisen lijken behoorlijk lichter te zijn dan de eisen waaraan projecten uit de samenleving moeten voldoen.'

Harde conclusies, maar de VVD kan zich in ieder geval vinden in het geluid van de Rekenkamer. 

'Er worden door de provincie plannen ingediend voor subsidie bij het Waddenfonds. Dan zou het niet zo moeten zijn dat diezelfde mensen die het plan indienen ook over de subsidievoorwaarden moeten gaan. Daar zou je een onafhankelijke toetsingscommissie voor moeten optuigen', stelt VVD-Statenlid Nico Bakker.

Bakker sluit aan bij het model dat de Noordelijke Rekenkamer voorstelt. De Rekenkamer pleit voor zo'n onafhankelijke commissie, waarmee het bestuurlijk 'handjeklap' verleden tijd moet worden.

Nog voordat de Rekenkamer haar onderzoek had afgerond, vroegen de bestuurders van het Waddenfonds, onder leiding van voorzitter Henk Staghouwer, een gesprek over de uitkomsten aan.

'De eerste reactie van verschillende gedeputeerden was: 'Kunnen we niet eens over dit onderzoek praten?', stelt Polhuis. 'Dat hebben we niet gedaan. We willen natuurlijk praten, maar pas nadat we aan Provinciale Staten gerapporteerd hebben. Er staat dus een gesprek in april gepland.'

Het Waddenfonds werd in 2007 opgezet door het Rijk als compensatie voor de aardgaswinning in het gebied. In 2012 werden de provincies Noord-Holland, Friesland en Groningen verantwoordelijk voor het fonds. Tussen 2007 en 2027 wordt er 600 miljoen euro uit het fonds gehaald.