Haren kijkt naar Den Haag: dinsdag debat over fusie met Stad en Ten Boer

De Tweede Kamer
De Tweede Kamer © ANP / Lex van Lieshout
'Je kan voor de herindeling zijn omdat het een partijprincipe is, maar ze kunnen Haren niet laten fuseren omdat we zelfstandig geen toekomst hebben. Dat is gewoon bullshit.'
Dat vertelt wethouder Michiel Verbeek (D66) vooruitblikkend op het debat dinsdag in de Tweede Kamer.

Strijden voor zelfstandigheid

Politiek Haren strijdt voor zelfstandigheid, maar moet van de provincie fuseren met Groningen en Ten Boer.
Het voorstel om vanaf 2019 de gemeenten samen te voegen wordt dinsdagavond besproken in de Tweede Kamer. Er zal nog niet gestemd worden over de voorliggende fusie; dat gebeurt een week later.

Provincie en kabinet zijn voor

De provincie en het kabinet willen dat Haren gaat fuseren, omdat de gemeente niet is opgewassen tegen de toekomst. Zo vinden ze de gemeente het Wassenaar van het Noorden qua financiën en de bestuurskracht niet sterk genoeg.
De Eerste en Tweede Kamer moeten nog een standpunt innemen. Alleen een tegenstem vanuit Den Haag kan de herindeling nog voorkomen. Groningen en Ten Boer zijn voor de samenvoeging zoals provincie en kabinet dat voor ogen hebben.  

Wat gaan de regeringspartijen doen?

Voorafgaand aan het debat van dinsdagavond houden regeringspartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie de kaarten nog stijf tegen de borst.
CDA heeft in Groninger gedeputeerde Patrick Brouns een partijgenoot die uiteindelijk heeft besloten de herindeling op te leggen. 'Het maakt voor onze stem niet uit dat Patrick Brouns dat heeft besloten', aldus Tweede Kamerlid Harry van der Molen (CDA) die zegt nog geen definitief standpunt te hebben gevormd. 'Wel vinden we het van belang dat een fusie van onderop tot stand is gekomen.'

Regeerakkoord over herindeling

In het regeerakkoord is ook een passage opgenomen over herindelingen. Daarin valt te lezen dat de partijen herindelingen ondersteunen die in goed overleg tot stand komen, dus als alle betreffende gemeenten het over een fusie eens zijn.
Toch wordt er ook ruimte gegeven aan de provincie om een herindeling op te leggen. Dat is het geval bij Groningen, Haren en Ten Boer.

VVD nog onduidelijk

De stem van VVD zal met 33 zetels de grootste worden. Ietje Jacobs staat aan het hoofd van de VVD-fractie in Haren. Ze zegt nog niet te weten wat de stem van de landelijke fractie gaat worden. 'Maar een voor-stem zou in lijn zijn met het standpunt van de VVD wat betreft het onderwerp herindeling', laat ze desgevraagd weten.
Kamerlid Albert van den Bosch wil nog niet vooruitlopen op het standpunt. 'Het is een gevoelige kwestie in Haren. Ik moet ons standpunt eerst nog in de fractie bespreken.' Die bespreking is dinsdagochtend.
M
inister Kajsa Ollongren van Binnenlandse Zaken (D66) / Foto: RTV Noord

Verschillen binnen D66

Saillant is de positie van D66. De afdeling in Haren is groot tegenstander van de fusie. Wethouder Michiel Verbeek heeft de kwestie in portefeuille en doet dat namens de Democraten.
D66-minister Kajsa Ollongren liet eerder al weten dat Haren als zelfstandige gemeente geen toekomst heeft.

'We staan er niet goed voor'

Wethouder Verbeek lijkt het vertrouwen in een zelfstandige toekomst al kwijt te zijn. 'We staan er niet goed voor. Dat blijkt uit de gesprekken die we hebben gevoerd met Kamerleden.'
Voor de bestuurder zou het een grote deceptie zijn als zijn partij instemt met de herindeling. 'Het zou zeker een grote teleurstelling zijn als D66 instemt, maar de kans is groot dat het gebeurt.'

'Instemmen is goed, maar de manier waarop telt'

Als politiek Den Haag uiteindelijk instemt met de herindeling is het voor Verbeek van groot belang op welke gronden dat gebeurt. 'Ik hoop niet dat ze gaan zeggen dat we geen bestuurskracht hebben en dat onze financiën niet op orde zijn, want dat klopt gewoon niet.'
De alinea die het regeerakkoord wijdt aan herindelen laat volgens de verantwoordelijk wethouder zien dat er door Den haag wel degelijk wordt gekeken naar de kwestie in Haren.
'Het enige wat er staat is dat de provincie meer ruimte krijgt voor het toepassen van een herindeling en dat het dus niet altijd van onderop hoeft. Je kan niet uit de tekst halen dat deze herindeling een eitje is.'

CU lijkt akkoord te gaan

De vijfkoppige fractie van ChristenUnie wil de kwestie, net als VVD, dinsdagochtend eerst bespreken tijdens het fractieoverleg. Voor de fractievoorzitter van de Harener fractie is het echter wel duidelijk. 'Het zou me zeer verbazen als ze niet instemmen', laat Dieta Praamstra weten. 'Ik heb ook regelmatig contact gehad met haar over de herindeling.'
Woordvoerder namens de christenen is voormalig statenlid Stieneke van der Graaf. Als Statenlid stemde zij in met de fusie. Toch zegt ze nu nog niet te weten wat het definitieve partijstandpunt wordt.

Haagse tegenstanders van herindeling

Haren lijkt dus geen steun te krijgen vanuit de coalitiepartijen. Steun krijgen ze wel van PVV, SP en 50Plus.
'Het wordt steeds maar groter en groter terwijl er geen bewijs is dat herindelingen voor verbetering zorgen', zegt Martin Bosma (PVV). 'Het is een soort religie. Het bestuur gaat steeds verder weg van de burger en dus van Nederland.'
Ook SP is tegen herindelingen in het algemeen. SP-Tweede Kamerlid Ronald van Raak: 'Er zit nooit een idee achter die herindelingen. Het is altijd hap snap. Je ziet vervolgens niet dat het bestuur of de financiën verbeteren. Er ontbreekt een visie vanuit Den Haag. 

Het debat

Het debat begint om 18.30 uur. Niet alle partijen zullen hun stem laten horen. SGP, SP, VVD, ChristenUnie, 50Plus, PVV, GroenLinks, CDA en D66 hebben spreektijd aangevraagd. Een week na het debat zal het wetsvoorstel dat de samenvoeging van de gemeenten voorstelt, in stemming worden gebracht.

Terug naar 2013

Het herindelingsvraagstuk houdt de gemoederen al sinds 2013 bezig in Haren. Het toenmalige gemeentebestuur vond in dat jaar dat Haren als zelfstandige gemeente geen toekomst had. Er werd een voorlopige keuze gemaakt om te fuseren met Groningen en Ten Boer. Onder druk van een burgerraadpleging die tegelijkertijd met de verkiezingen van 2014 werd gehouden, is dat voorlopige besluit teruggedraaid.
In 2015 werd Tynaarlo gepolst voor een fusie. De Drentse gemeente zag dat echter niet zitten. Na de afwijzing besloot Haren dat ze zich wilde richten op een zelfstandige toekomst. De provincie Groningen zag dat echter niet zitten en gaf het startsein voor een gedwongen herindeling met Groningen en Ten Boer.

Meer Groninger herindelingen

Deze week wordt er in de Tweede Kamer over twaalf herindelingen gedebatteerd. Woensdag staan nog twee Groninger herindeling op het programma: de samenvoeging van Bedum, De Marne, Eemsmond en Winsum tot Het Hogeland en Grootegast, Leek, Marum en Zuidhorn tot het Westerkwartier. Dat zijn echter hamerstukken.