Blijft gasminister Wiebes overeind in #dividendgate?

Is de positie van de minister die over het gaswinningsdossier gaat nog houdbaar?

Woensdagmiddag wordt in de Tweede Kamer gedebateerd over de dividendbelasting, of specifieker de rol die premier Mark Rutte en minister Eric Wiebes van Economische Zaken en Klimaat hadden in de besluitvorming.

Wat is er aan de hand?

Het afschaffen van de dividendbelasting, de belasting voor als een bedrijf winst uitkeert aan een aandeelhouder, was een van de meest onverwachte maatregelen uit het regeerakkoord van dit kabinet.

De maatregel zorgde bij de oppositie voor gefronste wenkbrauwen: waar komt de afschaffing vandaan? Hij was in geen enkel verkiezingsprogramma van de coalitiepartijen opgenomen.

De afschaffing wordt door de oppositie al vanaf het begin beschouwd als een manier om grote multinationals, zoals Shell, Unilever, AkzoNobel en Philips, tegemoet te komen. Maar met een kostenpost van 1,4 miljard euro per jaar is de maatregel nadelig voor Nederlanders, stellen economen. Daarom wilde de oppositie meer duidelijkheid over waar de maatregel vandaan kwam.

De afgelopen dagen is er meer bekend geworden over de rol die de dividendbelasting in de formatiegesprekken had. Premier Rutte ontkende volgens PvdA-leider Lodewijk Asscher een half jaar lang dat er bij de formatie stukken waren over de dividendbelasting. Minister Wiebes ontkende vorige week vrijdag nog dat hij kennis had van zulke documenten.

Nu blijkt het onderwerp wel degelijk in de formatie te zijn besproken en blijkt dat zowel Rutte als Wiebes wisten van de stukken die daaraan ten grondslag lagen. Dat zijn twee notities ('memo's). Een van 23 pagina's en een van 29 pagina's lang.

De oppositie wil meer duidelijkheid over het achterhouden van informatie door de minister en premier. Ook wil ze meer weten over waarom de belasting is afgeschaft.

In de memo's staat dat ambtenaren van Economische Zaken de dividendbelasting graag afschaffen: volgens hen verkleint dit de kans dat bedrijven als Unilever en Shell hun hoofdkantoren in Nederland zullen weghalen.

Maar ambtenaren van het ministerie van Financiën uiten in de memo's grote twijfels over de maatregel. Het afschaffen van de belasting zou geen grote rol spelen om multinationals naar Nederland te halen en zou er (nog meer) toe kunnen leiden dat Nederland voor zulke grote bedrijven een 'doorsluisland' zou worden om belasting te vermijden. Het kabinet heeft die adviezen dus naast zich neergelegd.

Eric Wiebes, de minister die de gaswinningsportfeuille vorig jaar overnam van Henk Kamp, heeft een omstreden rol in de kwestie. Vorige week vrijdag ontkende hij nog dat documenten over de dividendafschaffing op 'zijn' fiscale tafel in de onderhandelingen lagen. 'Ik zou niet weten over welk document u het hebt.'

Inmiddels is duidelijk dat Wiebes wel inzicht heeft gehad in de notities. Sterker: Wiebes schreef tijdens de formatie-onderhandelingen zelf een memo over de afschaffing van de dividendbelasting, die door premier Rutte in de onderhandelingen met CDA, D66 en ChristenUnie is gebruikt.

Omdat Wiebes vrijdag loog voor de camera´s van de landelijke media en door zijn verdere rol, staat hij momenteel vol in de schijnwerpers bij dit onderwerp. Voorafgaand aan het Tweede Kamerdebat vandaag, stuurde Rutte een brief aan de Kamer waarin hij schrijft dat er door Wiebes' handelen ´een situatie is gecreëerd waarin onduidelijkheid is ontstaan'.

Door journalisten en andere Twitteraars wordt volop gespeculeerd dat Wiebes wel eens geslachtofferd zou kunnen worden door Rutte, die het vertrouwen van de Tweede Kamer terug moet winnen in de kwestie over de dividendbelasting.

In een van de stukken over de afschaffing van de dividendbelasting die het kabinet openbaar heeft gemaakt wordt een verband gelegd met de aardgaswinning en Shell.

De PvdA vindt de link die de VVD en Wiebes leggen tussen de dividendbelasting en het gasbesluit dubieus. 'De veiligheid van Groningers lijkt door middel van onfrisse koehandel door Wiebes te zijn verknoopt met een dikke belastingbonus voor Shell', zegt Kamerlid Nijboer tegen de NOS. 'Het kabinet moet ook hierover opheldering geven.'

Naast Rutte worden ook de andere coalitiepartijleiders Pechtold, Segers en Buma ter verantwoording geroepen. Wiebes zelf leek vooralsnog geen spreektijd te krijgen, maar politieke partijen vragen daar even voor het debat toch om. Om 15.00 uur begint het debat.