Helpt gescheiden riolering tegen wateroverlast?

Dat zeggen Groninger gemeenten na vragen van RTV Noord. Rioleringsdeskundigen zijn het eens met de gemeenten dat deze zogenaamde 'afkoppeling' kan helpen.

Met afkoppeling wordt bedoeld dat afvalwater (van bijvoorbeeld toiletten) en regenwater niet meer in één en dezelfde rioolbuis worden afgevoerd, maar dat daar twee gescheiden buizen voor beschikbaar zijn. Zo kan het relatief schone hemelwater direct worden afgevoerd in oppervlakte water, en kan afvalwater via het riool apart naar de zuivering.

Volgens het waterschap Hunze en Aa's kan zo'n gescheiden afvoersysteem het vuilwaterriool ontlasten. 'Daarmee wordt de kans dat het vuilwaterriool te vol raakt en overstroomt via toiletten en afvoerputjes in woningen aanzienlijk kleiner.'

Afkoppeling klinkt als een plausibele oplossing tegen wateroverlast. Maar het werkt zeker niet altijd, zeggen Heleen Bisschop uit Stadskanaal en Cees Nap uit Appingedam.

De problemen van twee jaar geleden staan Heleen Bisschop nog helder voor de geest. 'Toen kon je de stoep niet meer zien, zo vol stond de straat. Ik had ook de wasmachine aanstaan. Het water wilde niet wegpompen. Dat gold ook voor de wc.'

Er was flinke schade. 'Er lag in de bijkeuken net nieuw laminaat. Dat was helemaal kapot.' Bisschop zegt al vier jaar last te hebben van wateroverlast. En niet alleen zijzelf. 'De hele Vogelbuurt heeft het probleem.'

Met de hele straat stuurde Bisschop een brief naar de gemeente met de vraag om de problematiek aan te pakken. 'Een tijd geleden zijn ze bezig geweest met de riolering in de straat. Sinds die tijd zijn er nog meer problemen.'

Ook bij Cees Nap in Appingedam heeft de gemeente gescheiden riolen aangelegd, maar de problemen zijn bij hem in de straat niet verholpen. 'De oude riolering was van beton, waardoor het dienst kon doen als drainage. Bij de vernieuwing ervan hebben ze het hemelwaterafvoer aangesloten op het schoonwaterriool, en woningen op het vuilwaterriool. En sindsdien vliegt het grondwaterpeil omhoog.'

Volgens Nap komt dat omdat de nieuwe rioleringen van plastic zijn, waardoor ze geen water meer opnemen. 'Alle woningen hier hebben daardoor last van natte kelders.'

Het klinkt gek. Hoe kan een betonnen riolering als drainage fungeren? Volgens Stichting RIONED komt dat omdat de verbindingen tussen oude rioleringsbuizen kunnen gaan lekken door ouderdom of door slijtage. Ook kunnen boomwortels gaten in rioleringsbuizen boren. Ook graafschade kan een oorzaak zijn. Nieuwe rioleringen hebben deze schade natuurlijk niet. 

Hoe dan ook: bovenstaande voorbeelden klinken als twee vervelende incidenten. Maar gebeurt het vaker dat een gescheiden riolering juist een averechts effect heeft? Hugo Gastkemper, directeur van Stichting RIONED, bevestigt dat nieuwe rioleringen vaak ook waterdichter zijn.

Ook de capaciteit bij nieuwe rioolsystemen wordt soms niet goed ingeschat. 'Als je van een gemengd naar een gescheiden stelsel gaat, moet je zorgen dat totale capaciteit minstens zo groot is als in oude situatie, en liefst groter.'

Inschattingsfouten
Volgens Gastkemper worden daarbij soms inschattingsfouten gemaakt. Van de precieze situatie in Stadskanaal en Appingedam is hij niet op de hoogte. 'Maar soms blijkt dat de afvoercapaciteit van het oude rioolsysteem groter was dan de capaciteit van het nieuwe systeem', weet hij.

Ook hebben gemeenten niet altijd een idee van de gevolgen van rioolbuizen die waterdichter zijn dan hun voorgangers. 'Als er in een gemeente al een hogere grondwaterstand is, ben je eerder gewaarschuwd. Maar zo niet, dan heeft men begrijpelijk geen idee dat het effect van waterdichte rioolbuizen zo groot kan zijn. Dan verwachtten ze niet dat de drainerende werking van die buizen zoveel invloed had op de grondwaterstand.'

Ondanks dat volgens Gastkemper het aanleggen van gescheiden riolering hoog in de kosten kan lopen, probeert RIONED de gemeenten hierover zo goed mogelijk te informeren.