Babytest: goed of slecht idee?

Mensen die dolgraag een kind willen en alles in het werk stellen om dat kind de best mogelijke start te geven verdienen steun, geen moraliserende kritiek. Dit genetisch onderzoek is geen pretje: je wilt waar mogelijk uitsluiten dat je een nieuw mensje op de wereld zet met een ellendig, pijnlijk en vaak ook kort bestaan in het vooruitzicht. Dat is uit liefde voor dat toekomstige kind en niet uit egoïsme!

Uit eigen ervaring: een aantal factoren leidde ons 35 jaar geleden al naar dit onderzoek. Gedoe in de familie, de vraag 'wat als': er is écht een leukere voorbereiding op een zwangerschap denkbaar. De kosten voor zwangerschap en bevalling zitten in de zorgverzekering, deze test hoort daar ook in. Alle nog niet verwekte kinderen hebben daar recht op, en recht op een maatschappij die zich (mede) verantwoordelijk toont voor hun welzijn!

Een moeilijk ethisch dilemma. Moeten we alles willen weten over de kans op ernstige ziekten? Om meerdere redenen denk ik niet dat dit een goede zaak is. In de eerste plaats geeft dit onderzoek slechts aan dat er een bepaalde kans is op een kind met een ernstige ziekte. Daarop volgt een afweging: willen we dat risico nemen en zo ja, wat doen we als blijkt dat het ongeboren kind deze ziekte heeft of een grote kans heeft deze te krijgen.

Dan is er de moeilijke afweging om het kind geboren te laten worden of de zwangerschap met een abortus te laten eindigen. Er is sprake van een stevig kostenplaatje dat er voor zorgt dat niet iedereen er gebruik van kan maken. Tenslotte is het niet zo dat wanneer er geen kans op een ernstige ziekte wordt aangetroffen er geen garantie is dat er een gezond kind wordt geboren. Het zorgt voor een hoop onzekerheid bij degenen die het onderzoek laten doen en horen dat er een kans is op een kind met een ernstige ziekte. Moet alles wat kan: wat mij betreft niet.

Zo'n DNA-test is misschien zinvol bij een duidelijke medische indicatie. Dan ook zouden verzekeraars kunnen vergoeden. Maar willekeurig iedereen, of 'een recht van mensen met een kinderwens'? Dat gaat te ver. Verantwoord omgaan met de procreatie in het algemeen, vraagt om terughoudendheid. Mensen moeten meer bewust omgaan met wat het voldoen aan een kinderwens betekent voor de mensheid als geheel.

Ethisch van belang is daarbij ook of we hier niet op een hellend vlak terechtkomen: de 'productie' van kinderen. Door steeds meer tevoren al te kunnen bepalen hoe een kind zijn zal, hoe slim of dom, welk geslacht, welke kleur ogen enzovoorts belanden we in een wereld waar de eugenetica van droomt, maar elk weldenkend mens van gruwt.

Wat een dilemma! Natuurlijk wil je als ouder een gezond kind. Maar je zal maar de afweging moeten maken, of je een kans van 25 of 50 procent op een gehandicapt kind wel of niet acceptabel vindt. Ik zou niet graag voor de afweging willen staan. Als je kiest voor zo'n test moet er ook goede begeleiding zijn. Hulp bij het antwoord vinden op die vraag.

Ander punt is uiteraard het risico dat verzekeraars je op termijn gaan 'verwijten' dat je een gehandicapt kind hebt. Zeker als ze de test zouden gaan vergoeden. Dat mag nooit gebeuren! Als samenleving moeten we staan voor goede zorg voor iedereen. 

Het is een groot goed dat iedereen in ons land toegang heeft tot belangrijke medische basiszorg. Daartoe kan mijns inziens ook het verkrijgen van een DNA-test gaan behoren, die de gezondheid van aanstaande borelingen voorspelt. De prijs van 950 euro voor zo'n test is veel te hoog. Onderzoek, ontwikkeling en wetgeving moeten zo'n test in beginsel voor iedereen haalbaar maken. We moeten ons teweer stellen tegen tweedeling in de zorg.

Voorlopig stel ik voor zo'n test in ons land niet te verbieden, zo lang deze nog maar voor specifieke doelgroepem beschikbaar is. Kamer, kabinet en de medische wereld moeten zeker hard gaan werken om voor ons land over de veiligheid en toegankelijkheid van de test acceptabele afspraken te maken. Toegankelijk voor iedereen!

Dat is een dilemma. Het is natuurlijk fijn dat het kan. Echter, moeten we dit altijd willen? Ik denk van niet. Alleen als er een verhoogd risico is zou het mogelijk moeten zijn.

Anders zou het inderdaad zo zijn, dat alleen draagkrachtige ouders dit voorrecht hebben en dat is niet goed. Mijns inziens moeten we alleen testen als er inderdaad een verhoogd risico aanwezig is. Dan moet het ook vergoed worden door de zorgverzekering.