Wie mag nog op de foto? Scholen en RUG worstelen met nieuwe privacywet

Het is vijf december 2017 wanneer basisschool De Borgh in Zuidhorn zich opmaakt voor het sinterklaasfeest. Kinderen wachten gespannen op de sint en zijn pieten.

De school heeft die dag ook een fotograaf ingehuurd om het kinderfeest op de gevoelige plaat te leggen. Na een geslaagde dag wacht de school met smart op foto's van uitzinnige kinderen in de weer met pepernoten en surprises.

In de maanden ervoor stuurt de basisschool een verklaring naar de ouders om toestemming te vragen voor foto's die worden gemaakt in en rond de school. Eigenlijk een beetje vooruitlopend op de nieuwe privacywet, waarin deze handeling voor scholen en verenigingen wordt verplicht.

'In sommige klassen gaven vijf van de 25 ouders nadrukkelijk aan geen toestemming te geven om foto's van hun kind op onze website te plaatsen', weet directeur Gerdien Wassenaar nog goed.

Hoewel deze toestemming al langer nodig was voor foto's en video's benadrukt de nieuwe wetgeving nog maar eens hoe belangrijk het is om voor het delen van privacygevoelige informatie zoals foto's toestemming, te vragen.

Scholen kunnen vanaf vrijdag, wanneer de wet ingaat, controles krijgen of dit voldoende gebeurt.

In de nadagen van het sinterklaasfeest krijgt de school een mail van de fotograaf met alle foto's die tijdens het feest zijn gemaakt. 'En toen begon het probleem', vertelt Wassenaar.

Omdat kinderen van de hele school op de foto's stonden bleek het een onmogelijk opgave om de foto's allemaal uit te zoeken. 'Wie mag wel en wie mag niet op de website komen te staan, het was onwerkbaar. Toen hebben we maar besloten om de foto's niet te gebruiken.'
 

Het is slechts één van de zaken waar scholen tegenaan lopen in de privacywet.

Maar hoewel er veel gemopper klinkt over alle 'administratieve rompslomp' die bij de AVG komt kijken, is de nieuwe wet niet enkel kommer en kwel, zegt Albert Hans Bangma van middelbare scholengemeenschap RSG Ter Apel.

De school werd door de nieuwe regels met de neus op de feiten gedrukt. 'Wij zijn erachter gekomen dat we leerlingendossiers veel te lang bewaren', zegt Bangma.

Wanneer een leerling van school gaat, bewaarde de middelbare school het dossier vijf jaar. Dat is volgens de privacywet drie jaar te lang. 'Die wet levert op deze manier ook een stukje bewustwording op.'

Bangma benadrukt dat ook zijn school worstelt met de nieuwe wet. 'Denk aan alle geslaagden die straks met naam in de krant staan. En de gegevens die leerlingen moeten verstrekken voor één van de digitale leermiddelen. Daar moeten we goed naar kijken.'

De Rijksuniversiteit Groningen noemt de nieuwe privacywet liever een 'interessante uitdaging.' Met 6000 medewerkers en 30.000 studenten is privacy een enorm dossier geworden.

Arjen Deenen zegt alles onder controle te hebben. Deenen is functionaris gegevensbescherming (FG'er) bij de RUG. Zo'n FG'er is verplicht voor alle overheidsinstellingen. Hij is onafhankelijk en kijkt naar het beleid rond privacywetgeving.

'Bij veel instellingen zie je een terugtrekkende beweging', zegt Deenen. 'Alsof je geen gegevens meer mag verzamelen. We zitten in een fase waarbij we heel goed moeten nadenken over gegevensverzameling. Uiteindelijk is de nieuwe wet veiliger. Het is de uitdaging om relaxed om te gaan met privacy.'

Op de universiteit ligt het pijnpunt vooral bij de duizenden onderzoeken die lopen naar uiteenlopende onderwerpen. 'Aan al die onderzoeken doen weer honderdduizenden, zo niet miljoenen mensen mee. Al die persoonsgegevens moet je passend beschermen.'
 

Hoewel Deenen positief is over de privacywetgeving, uit hij ook kritiek. 'De nieuwe wet die vrijdag ingaat is algemeen geformuleerd. Dat levert veel onzekerheid op.'

Terug naar de basisschool in Zuidhorn. Die hebben intussen een oplossing bedacht voor het publiceren van foto's. 'Alle ouders krijgen straks een gebruiksnaam en wachtwoord om in te loggen op een beschermende pagina. Alleen daar kun je de foto's vinden', legt directeur Wassenaar uit.

Die keuze kost de stichting waar de basisschool ondervalt ruim 30.000 euro. 'Dat geld gaat ten koste van het onderwijs en dat is jammer.' Maar Wassenaar ziet ook de voordelen. 'De foto's zijn dan niet langer openbaar, maar ouders en kinderen kunnen er wel bij. Dit is een uitkomst.'

- Zes vragen over de privacywet die vrijdag ingaat