Op weg naar een waterstofeconomie: de eerste stappen zijn gezet

Want minder gas oppompen betekent verlies van duizenden banen. Maar waterstof kan ook een nieuwe energiebron worden die kolen, olie en gas kan vervangen.

Maandag maakte Groningen Seaports bekend een leidingnet voor het transport van waterstof aan te leggen van een kilometer of vier op het Chemiepark in Delfzijl. Het is een van de projecten waarmee de regio voorzichtig de eerste concrete stappen zet richting een waterstofeconomie.

'We praten over de ontwikkeling van de backbone', zegt Denisa Kasova, directeur van de Noordelijke Innovation Board. 'Het begint met de aanleg van een ruggengraat van pijpleidingen en de bouw van waterstoffabrieken.'

Auto's, bussen en treinen kunnen er op rijden, boten kunnen er op varen. Bedrijven gebruiken het als grondstof om er andere producten mee te maken en in energiecentrales kan er elektriciteit mee wordt gemaakt. Interessant goedje dus, dat waterstof.

Noord-Nederland zet er stevig op in en er liggen allerlei plannen klaar voor waterstoftoepassingen. Aanjager van de plannen is de Noordelijke Innovation Board, waar de Delftse hoogleraar Future Energy Systems en waterstof-goeroe Ad van Wijk een belangrijke rol heeft. Van Wijk is de geestelijk vader van het idee van de groene waterstofeconomie. Volgens hem biedt die de regio een gouden kans.

Waterstof kan gemaakt worden uit aardgas, maar Noord-Nederland wil het met groene elektriciteit produceren uit water. Dat gebeurt met een proces dat elektrolyse heet. Water is er genoeg, de stroom moet vooral komen uit zon en wind.

Naast het leidingnet dat op het Chemiepark wordt aangelegd zijn er meer plannen. Er is een proef in voorbereiding met een waterstoftrein die gaat rijden tussen Groningen en Leeuwarden. In Hoogeveen wordt gewerkt aan een woonwijk waar verwarmd, gekookt en verlicht wordt met waterstof.

Het Hoogezandster familiebedrijf Holthausen heeft inmiddels zo'n beetje alles dat rijdt of drijft omgebouwd voor waterstof, van Tesla tot trekker. Voor de productie van waterstof wordt nagedacht over de bouw van een waterstoffabriek, in de Eemshaven als mogelijke locatie.

De ambities van het Noorden sluiten aan bij de plannen van het kabinet, dat wijst in de Energieagenda (2016) waterstof aan als nieuwe energiebron. Maar voordat waterstof echt een rol van betekenis zal spelen zijn we heel wat jaren verder. Fabrieken voor de productie ervan moeten nog wordt gebouwd, het hele transportnet ontbreekt, auto's kunnen nog nergens tanken en de brandstofcellen voor auto's, bussen en treinen zijn nog peperduur.

Nu al wordt waterstof gebruikt in de chemie in Delfzijl als basisgrondstof voor de productie van bijvoorbeeld kunstmest of methanol en als brandstof om energie van te maken. Deze waterstof komt vrij bij de productie van chloor uit zout. Hieronder staan twee kaartjes waarop de huidige en geplande waterstofactiviteiten in de Groninger zeehavens zijn ingetekend.

- Nieuw leidingnet aangelegd door Groningen Seaports. Voor transport van waterstof die is gemaakt met duurzame energie uit windmolens en zonneparken (groene waterstof) naar chemie- en industriebedrijven.
- Chloorfabriek AkzoNobel. Bij de productie van chloor uit zout komt waterstof vrij.
- Ongeveer een vijfde van deze waterstof gaat met een leiding naar bedrijven die het als grondstof gebruiken:
- 1: De monocholoorazijnzuurfabriek van AkzoNobel
- 2: Tejijn. Gebruikt waterstof bij de productie van supersterke vezels
- 3: BioMCN. Die gebruikt waterstof bij de productie van biomethanol.
- Vier vijfde van de waterstof uit de chloorproductie gaat naar de energiecentrale Delesto die het als brandstof inzet.
- Een klein deel gaat naar het waterstoftankstation.
- Plan voor bouw waterstoffabriek door AkzoNobel en Gasunie.

- Bouw waterstoffabriek. In de fabriek wordt waterstof gemaakt met stroom van windparken op zee
- Productie waterstof op zee direct bij de windparken. Waterstof wordt met een leiding aan land gebracht
- Aanpassing NUON centrale. Plan om de energiecentrale geschikt te maken voor gebruik van waterstof als brandstof. Waterstof komt vanuit Noorwegen naar de Eemshaven.