Kan het spreken van een tweede taal ouderen helpen dementie tegen te gaan?

Een oudere
Een oudere © Jos Schuurman/FPS
Op oudere leeftijd een tweede taal aanleren én gebruiken. Dat zou wel eens een remedie kunnen zijn tegen naderende dementie. Tenminste, dat denkt onderzoeker Merel Keijzer van de Groningse universiteit
En zij niet alleen, want ze krijgt voor haar onderzoeksvoorstel een van de prestigieuze Vidi-beurzen, waaraan een geldbedrag van 800.000 euro is verbonden. Acht andere Groningse onderzoekers krijgen zo'n beurs ook.
'Kan het leren van een tweede taal bijdragen aan cognitief (het vermogen om kennis op te nemen en verwerken - red.) flexibel blijven op latere leeftijd? Daar ben ik vooral benieuwd naar. En vooral of dat geldt voor mensen die daar moeite mee hebben. Zoals mensen in het voorstadium van alzheimer, of mensen die met stemmingsklachten zitten zoals ouderdomsdepressie.'
Je moet een soort mentale jongleur zijn om twee talen uit elkaar te halen
Merel Keijzer - RUG-onderzoeker
'Eerst kijken we wat voor taal mensen het liefst willen leren, want motivatie is natuurlijk ook belangrijk. Zodra mensen een extra taal leren en maar één gebruiken zegt de theorie dat die twee talen elkaar in de weg gaan zitten. Dus je moet een soort mentale jongleur zijn om die twee talen uit elkaar te halen. Daar is cognitieve flexibiliteit voor nodig en dat zou je versterken door het leren van een tweede taal.'

Is het voor ouderen niet juist extra vermoeiend?

'Dat kan. En dat is ook juist iets om te bekijken in dit onderzoek. We werken met mensen die 65 jaar of ouder zijn. Maar de wijze waarop we het aanbieden is wel heel erg gericht op de manier waarop ouderen nieuwe dingen leren. Niet onder tijdsdruk, op een laagdrempelige manier aangeboden.'

Hebben jullie al aanwijzingen dat het dementie kan uitstellen?

'Dit is nieuw onderzoek, daar heb ik ook de beurs voor gekregen. Mensen die hun hele leven lang tweetalig zijn hebben er voordelen van, dat weten we wel. Ouderdomsverschijnselen zoals dementie kunnen tot vier jaar uitgesteld worden. Mensen herstellen bijvoorbeeld beter van een beroerte, als ze hun leven lang tweetalig zijn. En we weten ook dat andere cognitieve therapieën werken, zoals muziektherapie. En dit is eigenlijk een combinatie van die twee.'

Bent u verrast door de toekenning van een Vidi-beurs?

'Het is altijd een verrassing, want de competitie is moordend. Er zijn heel veel excellente onderzoekers die voor de prijzenpot gaan. Ik geloof heel erg in dit onderzoek, ik denk dat het nodig is. Maar ik heb het ook al eerder ingediend en het toen niet gekregen. Ik ben er heel blij mee.'

Wat gaat u doen met het geld?

'Het bedrag stelt me in staat om wat minder onderwijs te geven, zodat ik meer bij het onderzoek betrokken kan zijn. Er worden twee promovendi aangesteld. En we gebruiken het ook voor de vergoeding voor proefpersonen.'

Zorgt dit bedrag ook voor extra druk om met resultaten te komen?

'Het is belangrijk om onderzoek niet achteraf, in een kamertje te laten plaatsvinden. Mensen moeten weten wat het onderzoek precies inhoudt. Maar ook het proces van onderzoek doen. Dat je uitlegt hoe lang het eigenlijk duurt, voordat je een goede onderzoeksvraag hebt. Je moet data verzamelen.'
Een uitkomst kan ook zijn dat er niks uitkomt
Merel Keijzer
'Een uitkomst kan ook zijn dat er niks uitkomt. Dat is een deel van onderzoek doen en dat is ook een belangrijke uitkomst. Het feit dat dit mogelijk niks toevoegt in vergelijking tot een andere therapie. Dat hoop ik niet, maar het zou kunnen.'

Wat hoopt u dat eruit komt?

'Ik hoop - en verwacht het ook ergens - dat het leren van een tweede taal iets unieks brengt, ten opzichte van andere vormen van cognitieve En juist daardoor verwachten we dat er effecten komen. De komende vier jaar gaan we er naar kijken of het ook zo is.'