Deze Dag: Be Quick is landskampioen

Het kampioenschap van Be Quick in 1920
Het kampioenschap van Be Quick in 1920 © P. Kramer, Groninger Archieven
Tienduizend toeschouwers zijn er getuige van: het eerste en wellicht grootste Groninger sporthoogtepunt. Be Quick verslaat VOC uit Rotterdam en wordt daarmee voetbalkampioen van Nederland. Het gebeurt op deze dag in de geschiedenis, 6 juni 1920.
Wie de Groningers die middag ziet spelen, zoals sportverslaggever A. Hendriks, raakt in vervoering: 'Er werd van stonde af aan zó knap, zó doordacht en toch zó snel gespeeld, dat de talrijke westelijke voetbalgrootheden zich vol verbazing de ogen uitwreven'. Be Quick is dat jaar toonaangevend in het Nederlandse voetbal. Stopperspil Evert van Linge is aanvoerder van oranje, en alle veldspelers worden meerdere keren geselecteerd. Al zijn het er nooit meer dan vier tegelijk.
Dat heeft volgens sporthistoricus en journalist Dick Heuvelman alles te maken met de 'vooroordelen bij de keuzeheren van de voetbalbond'. Die namen liever een speler uit het westen, waar ze zelf allemaal woonden. Zelfs de man die in het kampioensjaar in veertien wedstrijden 59(!) keer scoorde, Jaap Bulder, kwam nauwelijks in beeld voor het Nederlands elftal. Hij bracht het tot zes interlands (zes treffers). Zijn acht goals in het kampioensjaar in de wedstrijd tegen Veendam blijven jarenlang als doelpuntenrecord in de voetbalboeken staan. Hij is in 1920 samen met ploeggenoten Evert van Linge, Herman Legger en broer Evert Bulder actief namens Nederland op de Olympische Spelen in Antwerpen. Oranje wint er brons.
Dat had wellicht zilver kunnen zijn, als niet een hoogoplopend conflict over de kwaliteit van het spelersverblijf er toe leidt, dat Jaap Bulder en Evert van Linge niet mogen meespelen in de wedstrijd om de medailles. De spelers rebelleerden tegen hun ondermaats onderkomen, terwijl officials in luxe hotels sliepen. De bezwaren worden niet serieus genomen, waarna uit ballorigheid vier spelers in Antwerpen op stap gaan. Ze krijgen een disciplinaire straf en zien vanaf de tribune hun ploeggenoten in de strijd om zilver verliezen van Spanje.
'Als er geen Eerste Wereldoorlog was geweest, was Be Quick nooit kampioen geworden'. Dick Heuvelman weet het zeker. Dat zit zo. Op 11 oktober 1914 komen 1500 manschappen van de First Royal Naval Brigade in Groningen aan. De Engelsen hadden vergeefs geprobeerd de Duitse inname van Antwerpen te verhinderen. Tijdens hun aftocht kiezen ze ervoor zich niet krijgsgevangen te laten nemen en steken daarom de grens met Nederland over. Ze worden volgens de geldende internationale rechtsregels geïnterneerd en ondergebracht in barakken in Groningen, het 'Engelse kamp'.
Wat de Engelsen meenemen naar Groningen is hun kennis en kunde op voetbalgebied. De teams die de Engelse soldaten formeren spelen vele vriendschappelijke wedstrijden tegen Be Quick, waardoor de Groningers steeds beter worden. Bovendien neemt in 1916 de Engelsman Harry Waites als trainer/masseur de stad-Groninger voetbalclub onder zijn hoede. Volgens de overlevering zijn ze bij Be Quick niet onder de indruk van zijn technische en tactische kennis, maar heeft hij grote kwaliteiten op het gebied van mentale begeleiding. Hij wordt na de oorlog dan ook teruggehaald naar Groningen om Be Quick te trainen.
1e rij v.l.n.r. Max Tetzner, Rieks de Haas, Jaap Bulder, Appie Groen en Evert Jan Bulder, 2e rij v.l.n.r. Siebolt Sissingh, Evert van Linge en Herman Legger, 3e rij v.l.n.r. J. Bisselick (scheidsrechter), Harry Waites (?) (trainer), Harry Rodermond, Deck de Ruiter Zijlker, Hans Tetzner, onbekend, Jacob Koning (bestuurslid) en Bruins Oving (bestuurslid) / (Fotograaf Onbekend, Groninger Archieven)
Waites schrijft geschiedenis als de coach die Feyenoord in 1924 voor de eerste maal naar de landstitel leidt. Maar zijn grootste triomf behaalt hij vier jaar eerder met Be Quick. Zijn elftal is ongenaakbaar in de kampioenswedstrijd tegen VOC. Na afloop verlaten de dolblije toeschouwers het strijdtoneel 'in dichte drommen zingende van Laat de klok maar luiden, laat de klok maar slaan, er is geen club in Holland die ons Be Quick kan verslaan'. Het kampioenschap wordt behaald op deze dag in de geschiedenis, 6 juni 1920.
Pieter de Hart is redacteur bij RTV Noord en historicus. Elke woensdag schrijft hij over 'deze dag' in het verleden van Groningen.