Hoeveel houden Shell en Exxon over aan hun gasdeal?

Minister Wiebes met Rolf de Jong, bestuursvoorzitter van ExxonMobil
Minister Wiebes met Rolf de Jong, bestuursvoorzitter van ExxonMobil © Alexander Schippers/ANP
'De deal tussen minister Eric Wiebes en Shell en Exxon kost de belastingbetaler vele miljarden', stelde PvdA-Kamerlid Henk Nijboer in reactie op de gasdeal. Maar is dat ook écht zo?
Om dat te bepalen moeten we weten hoeveel gas er nog gewonnen wordt én hoeveel dat gas waard is. Vervolgens kunnen we 'op een bierviltje' berekenen welk bedrag de oliebedrijven, oftewel de NAM, extra overhouden aan de gaswinning.

Hoeveel is het gas waard?

Op dit moment zit er nog 450 miljard kuub gas in het Groninger gasveld. Dat gas heeft een waarde van 70 miljard euro. Een eenvoudige rekensom leert ons dat 1 miljard kuub gas dus 150 miljoen euro waard is.

Welk deel van de taart krijgt de NAM?

Tot nu toe kreeg de NAM 10 procent van dat bedrag. Omdat de gaswinning dalende is en de kosten voor versterking en schadeafhandeling hoog zijn, stijgt dat percentage nu naar 27 procent. Bijna drie keer zo veel dus.
In de oude situatie kreeg de NAM 15 miljoen euro (10 procent van 150 miljoen) per miljard kuub gewonnen gas. Dat bedrag stijgt straks naar 40,5 miljoen euro ((27 procent van 150 miljoen). Een bonus van 25,5 miljoen euro per miljard kuub gas. Voor het rekengemak werken we verder met 25 miljoen euro.
(Links de oude situatie, rechts de nieuwe verdeling)

Hoeveel is dat tot de gaskraan dicht gaat?

Nu we weten hoeveel extra inkomsten de NAM per miljard kuub gas ontvangt, kunnen we berekenen hoeveel de resterende gaswinning hen nog extra oplevert. Voor die berekening moeten we weten hoeveel gas er nog gewonnen wordt tot de gaskraan in 2030 dicht gaat. Dat heeft de overheid netjes in een grafiek gezet:
(Bron: Rijksoverheid.nl)
Voor het gemak gaan we uit van de gaswinning in een gemiddeld jaar (want extreem koude winters voorspellen laten we aan weervrouw Harma Boer over). Wanneer we het volume te winnen gas per jaar bij elkaar optellen, levert dat een totaal van 76,6 miljard kuub op tot de kraan dicht gaat. Voor een overzichtelijke berekening ronden we dit af naar 80 miljard kuub.

Hoe groot is de bonus voor de NAM?

Nu we beide getallen kennen, kunnen we het totaalbedrag aan extra inkomsten uitrekenen. Daarvoor vermenigvuldigen we de 25 miljoen euro per miljard kuub met de 80 miljard kuub die nog gewonnen wordt. Dat komt neer op een extra 'bonus' voor de NAM van twee miljard euro. Dat klinkt iets anders dan de 'vele miljarden' uit de lezing van Kamerlid Henk Nijboer.

Is dat veel?

Leuk om zo'n bedrag te weten, maar we horen je denken: is dat veel? De gemiddelde Nederlander zal het niet op de bank hebben staan, maar voor een oliebedrijf dat jaarlijks veel geld kwijt is aan de gevolgen van aardbevingen, ligt dat toch net iets anders.
Laten we daarom eens kijken hoeveel geld de NAM uitgeeft aan herstel- en versterkingswerkzaamheden. Dat wordt netjes vermeld in de kwartaalrapportage van de NCG. Per kwartaal gaat het om een bedrag van pakweg 100 miljoen euro, wat dus neerkomt op 400 miljoen euro per jaar.

Conclusie: goede deal of niet?

Die kosten zijn dus aanzienlijk, maar de bonus mag er ook zijn. Rest de vraag: was de deal die Shell en Exxon sloten lucratief? Wanneer we deze NAM-bonus van twee miljard euro delen door dat jaarlijkse 'schadebedrag' van 400 miljoen euro, kan het bedrijf daar in theorie vijf jaar lang versterking en herstel van betalen. Blijkbaar denken de aandeelhouders dat het onderhandelde extraatje genoeg is om de kosten te dekken.

Met onzekere variabelen als de gasprijs en het winningsniveau in koudere en warmere winters, hebben we een grove schatting proberen te maken van de extra inkomsten van Shell en ExxonMobil.