Geoloog: 'Kans op grotere schade bij aardbevingen door extreme droogte'

Hij heeft de afgelopen dagen uitvoerig krimpscheuren in landbouwgronden in het aardbevingsgebied bestudeerd. 'Dat zijn enorme scheuren. Vaak heel lang en tot een diepte van wel veertig centimeter.'

Knipklei, dat in grote delen van Noord-Groningen voorkomt, is daar extra gevoelig voor. Het gaat daarbij om zware zeeklei. 'Wanneer in deze droge gebieden met knipklei uiteindelijk veel regen gaat vallen, kun je er donder op zeggen dat die krimpscheuren gaan opzwellen', stelt Van der Gaag.

'Je krijgt dan enorm veel extra opbouw van druk in de toch al onrustige Groningse bodem. Wanneer er dan een aardbeving komt, kun je nog meer schade verwachten.'

We trekken met Van der Gaag door het gebied. Zo nemen we een kijkje in het grasland van landbouwer Jan Rijk in Middelstum. Daar treffen we forse scheuren aan. 'Dit baart mij zeker zorgen', zegt Rijk. 'Ik heb al zo veel schade aan mijn boerderij. Zelfs in die extreem droge zomer van 1976 was het niet zo erg als nu', constateert hij.

In een maisveld bij Onderdendam en een korenveld onder de rook van Bedum is de situatie niet anders. 'Kijk maar eens: wat een scheuren. Over een enorme lengte en ook aardig diep', roept Van der Gaag als we in het maisveld lopen.

Wanneer weet niemand, maar dat het ooit weer stevig gaat regenen is zeker. 'Die forse buien gaan zeker vallen. En dan kan er bij knipklei zelfs zonder aardbevingen al schade ontstaan. Als er dan ook nog bevingen zijn, kan er nog eens extra schade ontstaan. Die extra druk moet ergens heen en zal dan in een groot gebied forse schade aanrichten. Met name aan funderingen.'

Van der Gaag is verbaasd dat hier nagenoeg geen aandacht voor is. 'Ik houd me al jaren bezig met onderzoek naar het effect van aardbevingen op het grondwater. Ik begrijp echt niet waarom daar niet naar wordt gekeken. In Engeland doen ze dat in gebieden met knipklei beter. Mijn advies is: probeer juist in dit aardbevingsgebied de grondwaterstand zo constant mogelijk te houden. In de huidige situtaie helpt water sproeien ook. 

Met name bij boerderijen in gebieden met knipklei moeten wat hem betreft snel maatregelen worden genomen. 'Water sproeien kan helpen. Of graaf een greppel rond de woning of boerderij en vul die ruimte dan op met zand. Daarmee kan worden voorkomen dat de druk wordt opgebouwd en er dus bij een aardbeving nog meer schade wordt aangericht.'