Asbest, hakenkruizen en bedreigingen: zo ver gaat het verzet tegen windmolens

28 januari 2019, 12:25 • 9 minuten leestijd

Windmolens te midden van akkerbouwgronden. © ANP

Mensen blijken ver te gaan om hun ongenoegens over de bouw van windmolenparken in de provincie Groningen te uiten. Van bedreigingen tot naziverwijzingen. In dit artikel een overzicht van het verzet tot dusver. 'Als je vrijdag spreekt, dan gaat je huis in de fik.'

Dit artikel plaatsten we eerder in augustus vorig jaar en is nu aangevuld met de ontwikkelingen na die tijd.

Op diverse plekken in Meeden zijn er begin januari posters opgehangen waarop PvdA-Kamerlid William Moorlag is afgebeeld als kampbeul uit de Tweede Wereldoorlog. Ook staan er hakenkruizen op, vergezeld door de tekst: 'De beul van Meeden'. Ze hangen onder andere in de plaatselijke bushokjes.

Moorlag was jarenlang gedeputeerde in de provincie Groningen en in die hoedanigheid betrokken bij de plannen voor een windmolenpark dat bij Meeden moet komen. Dat beoogde park begint in het Noorden bij Zuidbroek aan de A7 en stopt zuidelijker bij Meeden. Er is veel protest, want omwonenden opteren voor een zonnepark als alternatief.

(Foto: Jeroen Kelderman/RTV Drenthe)

Amper een maand later hangen onder meer in Muntendam, Annen, Assen en wederom in Meeden op diverse plekken nazipamfletten. Daarop staan toenmalig burgemeester Rein Munniksma van Midden-Groningen en de Drentse gedeputeerde Tjisse Stelpstra afgebeeld als nazibeulen. Het lijkt erop dat de pamfletten zijn gemaakt door tegenstanders van windmolens

Munniksma, eerder al als gedeputeerde betrokken bij het windmolendossier in Drenthe, besluit nog diezelfde dag aangifte te doen. 'Tegenstanders van het windmolendossier hadden al aangekondigd meer in de privésfeer aan te zullen vallen', vertelt de burgemeester aan RTV Drenthe. 'Maar dit kan echt niet, daarom heb ik al aangifte gedaan.'

Deze actie gaat Markus Ploeger te ver, als gemeenteraadslid en fervent tegenstander van de komst van windmolens nabij zijn woonplaats Meeden. 'Ik kreeg de neiging om alle pamfletten eraf te rukken', zegt hij destijds. 'Het lijkt erop dat het goed georganiseerd is.' Ook Dorpenalliantie Oost Groningen neemt afstand van de actie.

(Foto: RTV Noord)

Het is dinsdag 13 maart als er een brief op de mat valt bij oud-journalist Cees Stolk. De vrijdag erna spreekt hij op een bijeenkomst over windmolens. Althans, dat is het plan. Dit gaat uiteindelijk niet door, want de bijeenkomst wordt afgelast. In de brief staat namelijk: 'Als je vrijdag spreekt, dan gaat je huis in de fik.'

De avond in Meedhuizen was bedoeld om de politiek van Delfzijl aan de tand voelen over de windmolenplannen in de buurt. ´Ik wilde gewoon een algemeen verhaal vertellen over het hele landschap in Groningen', zegt Stolk. 'Dat we maar wat rotzooien en daarmee tasten we het woon- en leefgenot van mensen op het platteland aan.'

Desondanks gaat de bedreiging Stolk niet in de koude kleren zitten. 'Toen ik de envelop opende, vielen er wat zwavelkorrels uit. Er zaten ook een paar lucifers bij. 'Goh wat raar', dacht ik. En toen schoot toch door mijn hoofd dat in Engeland een dubbelspion met zenuwgas is bewerkt. En dan denk je: wat krijgen we nou dan?'

Hij vindt het vooral jammer dat het zo moet. 'We kunnen toch gewoon in discussie met elkaar? We leven toch niet in het Rusland van Poetin, maar in het Nederland van Rutte?'

(Foto: ANP)

Oud-journalist Cees Stolk is niet de enige die op vrijdag 15 maart in Meedhuizen zou spreken op een bijeenkomst over windmolens. Ook de Groningse oud-voetballer en tv-analyticus Jan Mulder zou zijn zegje doen. Maar evenals Stolk ontvangt Mulder, op donderdag 14 maart, voorafgaand aan zijn optreden een dreigbrief.

Mulder krijgt de brief pas op donderdag, omdat deze fout geadresseerd was. Zijn vrouw vindt de envelop waar een lucifer half uitsteekt. De bijeenkomst in Meedhuizen wordt afgelast door de zaalverhuurder, maar Mulder zegt dat hij de volgende keer gewoon weer het podium betreedt om zijn verhaal te doen in het windmolendebat.

Stolk en Mulder doen later in de week aangifte bij de politie. De verantwoordelijke is tot op heden nog niet opgepakt.

(Foto: Wiebe Klijnstra/RTV Noord)

Op vrijdagochtend 20 april ontsieren vlaggetjes met hakenkruizen de N33 bij Zuidbroek. Langs de spoorbrug zijn tientallen vlaggetjes op houten stokjes in het gras gestoken. Ze zijn waarschijnlijk afkomstig van tegenstanders van de geplande windmolenparken in het gebied, zo is af te leiden uit de teksten die erop staan. 'Bezet gebied', is een van de kreten.

Burgemeester Rein Munniksma van Midden-Groningen, gedeputeerde Nienke Homan en haar voorgangers Marc Calon en William Moorlag worden met naam genoemd op de vlaggen. Evenals energiebedrijf Innogy, dat zich genoodzaakt ziet om zich daarvan te distantiëren. 'We vinden deze actie kwetsend en respectloos en niet kunnen', zegt een woordvoerder.

34 ondernemingen en organisaties die betrokken zijn bij de windparken in Groningen en Drenthe vinden op 16 juli een dreigbrief op de mat. In de brief wordt gewaarschuwd voor 'verstrekkende gevolgen', en er staat: 'Wij staan niet in voor de veiligheid van uw personeel'. De brief is ondertekend door 'belaagde en bedreigde burgers uit Groningen en Drenthe'.

De briefstuurders voelen zich naar eigen zeggen behandeld als uitschot door de overheid en initiatiefnemers van de windparken: 'Meewerken of verrijken aan onze ondergang zal voor uw bedrijf en uw reputatie verstrekkende gevolgen hebben. Zware beveiligingseisen bij windparken zullen op alle locaties waar uw bedrijfsnaam in beeld wordt gebracht noodzakelijk zijn.'

Woordvoerder Jorrit de Jong van Innogy Windpower laat niet veel later weten dat er melding is gedaan bij de politie. De briefstuurders dreigen namelijk dat de acties alleen maar zullen 'verhevigen'.
Later op de dag maakt een collega van De Jong bekend dat zeker twee medewerkers van bedrijven die betrokken zijn bij de bouw van windparken ook persoonlijk zijn bedreigd. In die persoonlijke dreigbrieven gaan de briefstuurders nog verder. Wat daar precies is geschreven, is vooralsnog niet bekend.

De landbouwschuur van 'windboer' Harbert ten Have staat in brand (Foto: Van Oost Media).

Op vrijdag 27 juli publiceert het NRC een artikel over het verzet in Groningen en Drenthe tegen windmolenparken, dat verhardt. Naast dreigbrieven, vlaggetjes met hakenkruizen en nazipamfletten doken er de afgelopen jaren ook nog eens vele voorwerpen op in akkers, zoals houten palen, zware kettingen, en meer dan honderd grote conservenblikken die waren gevuld met beton en ijzeren staven. Die zijn bedoeld om machines te beschadigen van eigenaren die hun grond afstaan voor windmolenbouw.

Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid Dick Schoof maakt zich zorgen over extremisme bij het verzet tegen de bouw van windmolens in Groningen en Drenthe. Dat meldt hij in zijn halfjaarlijkse Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland (DTN). Volgens Schoof neemt het protest 'in sommige gevallen' buitenwettelijke vormen aan.

Schoof benadrukt dat het geen vorm van terrorisme is. 'En ook geen radicalisering zoals waar we over praten bij vormen van jihadisme. Maar we zien wel dat de mensen die bezwaren hebben tegen de windmolens buitenwettelijk gaan optreden. Ze plegen geen aanslagen, maar doen wel dingen als het vernielingen en intimidatie. Daarom vragen we hier aandacht voor', licht Schoof toe.

Jan Nieboer van actiegroepen Platform Storm en Tegenwind Veenkoloniën verbaast zich niet over het rapport. Het zou hem niet verrassen als de bom barst als de windmolens komen, zegt hij tegen RTV Drenthe.

'Het zijn nu nog papieren uitingen, maar ik ken meerdere mensen die zeggen: 'Als ze niet om ons willen denken, dan gaan ze eraan'. Ik heb gehoord dat er mensen zijn die al handgranaten en andere explosieven hebben gekocht.'

Onbekenden dumpen asbest rond de toekomstige stikstoffabriek in Zuidbroek, als protest tegen de komst van windmolens in het gebied tussen Meeden en Muntendam. Er zijn ook borden geplaatst met de tekst 'Wie wind zaait zal asbest oogsten'.

Burgemeester Adriaan Hoogendoorn van de gemeente Midden-Groningen keurt de actie af. 'Het is een recht van een ieder om te protesteren, maar zodra de gezondheid, de veiligheid of de eigendommen van een ander hierdoor worden geraakt, is er geen sprake van enig begrip of tolerantie.'

Opnieuw dumpen onbekende actievoerders asbest bij Zuidbroek, langs de toekomstige locatie van Windpark N33. Op de pamfletten die erbij geplaatst zijn worden bovendien meerdere acties aangekondigd.

'Komende zomer, rond oogsttijd, worden de landbouwpercelen in Groningen en Drenthe, van Delfzijl tot Coevorden, bekend gemaakt die ook een behandeling hebben ondergaan. (...) Deze groene schandvlekken zullen niet te saneren zijn gezien de omvang/diepte van de verontreiniging', staat er onder meer.

De geplaatste pamfletten (Foto: Gemeente Midden-Groningen)

Dat het gedumpte materiaal ook echt asbest is,

blijkt een week later uit onderzoek

. 'We hebben de gevonden materialen onderzocht en het blijkt inderdaad om asbest te gaan. Alleen hebben we nog niet zoveel zicht op de hoeveelheid. Dat kunnen we op dit moment dus nog niet vaststellen', aldus burgemeester Adriaan Hoogendoorn.

'We zijn hevig verontwaardigd en ontdaan over deze extremistische actie. De veiligheid van de natuur, de gewassen en de omgeving is in het geding.' Met die woorden reageert belangenvereniging LTO Noord op het dreigement van een anonieme actiegroep dat landbouwgronden in Groningen en Drenthe onherstelbaar verontreinigd zouden zijn. Vermoedelijk gaat het om grond waarop een windpark gepland is.

Nationaal Coördinator Terrorisme en Veiligheid (NCTV) Dick Schoof zal de recente protestacties van windmolenactivisten mee laten wegen in zijn halfjaarlijkse Dreigingsbeeld Terrorisme in Nederland.

'De dump van asbest bij Zuidbroek bevestigt ons beeld van extremisch verzet tegen windmolens.'

Het artikel in NRC van 27 juli 2018 grijpt ook nog een keer terug op een incident van 21 september 2016, toen de landbouwschuur van 'windboer' Harbert ten Have uit Tweede Exloërmond in brand werd gestoken. Ten Have heeft dan al met enkele andere grondeigenaren miljoenen in een windmolenpark geïnvesteerd. Een maand later staan bij een andere investerende boer hooibalen in brand.

Die winter ontvangen alle windboeren kerstkaarten die verwijzen naar de branden. En hun privégegevens belanden op straat. Onbekenden publiceren die in brieven en verspreiden ze in de dorpen, zogenaamd uit naam van het ministerie van Economische Zaken. Zelf wil Ten Have er dan weinig over kwijt. 'Alles wat je zegt is al snel te veel', zegt hij.

Ons dossier over windmolens en windmolenparken