Ruim zeven weken vast in Zweden en nog steeds geen vrijlating in zicht

Wat begon als een busreis voor een familiebezoek in Zweden veranderde in een nachtmerrie die tot op de dag van vandaag voortduurt. Ruim zeven weken zitten de twee broers nu vast in een detentiecentrum voor illegale asielzoekers in de buurt van de stad Malmö.

In juli vliegen Pape Matar (26) en Ibralo (23) vanuit hun thuisland Senegal naar Nederland voor een bezoek aan hun vader Cheikh Ibra Fall, die al jaren een relatie heeft met Mieke Harms in Bedum. Ze reizen op een Schengenvisum dat is afgegeven door de Nederlandse autoriteiten.

Zo'n visum wordt niet zo maar verstrekt. De aanvragers moeten bewijzen overleggen waaruit blijkt dat ze weer teruggaan naar hun thuisland en dus geen plannen hebben om asiel aan te vragen. Bijvoorbeeld door de tickets voor de terugreis te laten zien.

De visumaanvraag wordt goedgekeurd en de broers komen naar Nederland. Omdat een neef van hen in Zweden woont, besluiten ze hem ook op te zoeken. Een apart visum is niet nodig omdat Zweden, net als Nederland, tot het Schengengebied hoort. Met het visum dat door Nederland is afgegeven, kunnen de twee Senegalezen probleemloos vanuit Nederland via Duitsland en Denemarken naar Zweden reizen. Theoretisch tenminste.

Maar bij de Deens-Zweedse grens blijkt de praktijk anders. Tijdens een controle worden de twee broers ondervraagd. Door taalmisverstanden en omdat ze niet alle antwoorden paraat hebben, vertrouwt de Zweedse douane het niet. De twee mannen worden uit de bus geplukt en in een detentiecentrum gezet.

Hun visum wordt ingetrokken. Ze kunnen dus ook niet terug naar Nederland. De advocaat, die hen wordt toegewezen, maakt bezwaar bij de rechter, maar zonder resultaat. Eerst lijkt het of ze snel worden uitgezet naar Senegal, maar dat gaat om onduidelijke redenen niet door.

De advocaat laat vervolgens weinig meer van zich horen. Harms en haar partner laten het er niet bij zitten en nemen een tweede advocaat in de arm. Deze Daniel Carnestedt stapt naar het Hof van beroep voor immiggratiezaken om het intrekken van het Schengenvisum terug te draaien. Maar of dat ook gebeurt, is maar zeer de vraag.

Carnestedt: 'Het hof neemt alleen zaken in behandeling als ze vinden dat er een interessant wettelijk vraagstuk moet worden opgehelderd. Dat gebeurt in minder dan één procent van de gevallen. En àls het gebeurt, dan kan het wel een jaar duren voordat er een beslissing is.'

Voorlopig hebben Pape Matar en Ibralo daar dus niets aan. De dagen in het detentiecentrum rijgen zich aaneen. 'Ze hebben geen dagprogramma', zegt Harms. 'Er is niets te doen. En dat maakt het extra zwaar. Bovendien zijn hun persoonlijke spullen afgepakt. We mogen wel met ze bellen en proberen dan ook hen moed in te spreken.'

Maar niemand die weet hoelang ze nog vast blijven zitten. 'Het is een vreemde zaak', zegt advocaat Carnestedt. 'Om eerlijk te zijn, typisch een geval waarin verkeerde informatie, die aan het begin van de zaak wordt verstrekt, de cliënt blijft achtervolgen. De informatie, die is gegeven bij de grenscontrole, is niet gecontroleerd en is zo in het dossier beland.'

Ondertussen blijft Mieke Harms vanuit Bedum alle mogelijke beleidsmakers en instanties bestoken om druk op de ketel te houden. Dagelijks bestookt ze politici, ambassadeurs, diplomaten met e-mails of per telefoon om aandacht te vragen voor de zaak. Ze horen haar verhaal welwillend aan, maar tot nu toe lijkt het allemaal weinig zoden aan de dijk te zetten.

Een woordvoerder van het ministerie van Buitenlandse Zaken in Den Haag laat nogmaals weten dat Nederland niets kan doen. De broers hebben niet de Nederlandse nationaliteit en voor de rest is het een Zweedse aangelegenheid.

Harms en haar partner hebben hun hoop gevestigd op de ambassade van Senegal in Den Haag. Harms: 'Een medewerker is onlangs naar Zweden afgereisd om daar te bemiddelen. Maar ook zij moet zich houden aan diplomatieke regels. Als de Zweden geen antwoord willen geven, dan kan de ambassade geen extra druk uitoefenen.'

'Kijk, dat ze bij de grens twijfels hadden over het visum, dat kan ik me nog voorstellen. Maar het is toch ongelofelijk dat ze na al die weken nog steeds niet willen inzien dat de hele zaak een misverstand is?'

- Europarlementariër over lot stiefzonen uit Bedum: 'Een familiedrama'
- Ministerie kan Senegalese broers niet helpen: 'We wilden alles proberen'
- Stiefzoons Bedumse Mieke Harms mogelijk toch niet uitgezet