Column: Miljoenennota

© RTV Noord
Eikenprocessierupsen rukken op, op Twitter ontstaat #ophef en miljoenennota's lekken uit. Vandaar dat 96 procent van de Nederlanders nu al weet dat hij er (gemiddeld hè? gemiddeld!) 1,5 procent 'op vooruit gaat'. Over de resterende 4 procent horen we overigens niks.
Op Prinsjesdag wordt het pas officieel bekendgemaakt. Zo'n cijfer is nog minder interessant dan het prijsindexcijfer voor wastafels of de exportgroei van draadjesvleeskroketten naar Noorwegen. Bedoeld wordt: 'Jongens, we hebben de afgelopen maand een beetje zitten plussen en minnen met zijn allen, en onder de streep staat plus anderhalf procent. Dus het draait lekker door in die BV Nederland.' Maar het interessante is, als zo vaak, niet wat er onder de streep staat, maar de hele rekensom erboven. Het verhaal erachter. Daarvoor moeten we alsnog die hele miljoenennota gaan lézen, en een beetje journalist gaat dan ook nog eens op zoek naar de mens achter de feiten.
Dat wordt nog een hoop speurwerk. Wie zou toch die gemiddeldste Nederlander zijn die er op de kop af 1,5 procent 'op vooruitgaat'. Het hoeft heus geen saaie afgezaagde grijze muis te zijn. Misschien is die gemiddeldste Nederlander wel een lekker gekke 33-jarige kunstenares met twee poezen en een woest kapsel. Maar hoe dan ook, ze gaat er 1,5 procent 'op vooruit'. Dat betekent dat ze, ook al wordt het leven duurder, 1,5 procent meer draadjesvleeskroketten en wastafels kan kopen dan ze al deed. Maar dan moet ze niet ineens een voorliefde krijgen voor kaassoufflés, trouwen, postzegels gaan verzamelen of aan de drank geraken. Tenzij ze al aan de drank was natuurlijk, dan heeft ze geluk en mag ze juist 1,5 procent méér gaan drinken. Ook mag ze niet, op Prinsjesdag, een voorschot nemen op haar verbeterde positie door een paar feestelijke rondjes te geven want dan is de 1,5 procent al op voor ze überhaupt aan begrotingsjaar 2019 is begonnen. Het is kortom living on the edge om precies in het midden te blijven, maar dan ben je wel de mens achter de cijfers.
Behalve procentjes, met een cijfer achter de komma, staan er ook getallen met acht nullen in zo'n miljoenennota. Zo wordt er honderd miljoen euro extra uitgetrokken voor de problematiek rond de gaswinning in Groningen. Daar kunnen we tenminste wat mee! Honderd miljoen euro, daar kun je makkelijk driehonderd beleidsambtenaren van betalen die nadenken over hoe het moet worden uitgegeven, vierhonderd schade-experts en versterkingsadviseurs die de puntjes op de i zetten en dan hou je nog geld over voor driehonderd inspecteurs die controleren of het geld wel naar behoren is uitgegeven. Het geld mag op, dus onder de streep komt netjes nul te staan, maar ook hier is het vooral interessant wat er boven die streep staat.
Omdat de cijfers al zijn uitgelekt, hoeven we op Prinsjesdag geen verrassingen meer te verwachten. Wordt het dan een dag als alle andere? Nee hoor, want gelukkig hebben we de troonrede nog. Weliswaar hoort ook die, als resultaat van al het plussen en minnen, onder de streep thuis, maar er zit tenminste nog een beetje spanning in, zeker voor ons Groningers. Het begint al een beetje te wennen dat de koning de gaswinning benoemt, maar toch gaan we ademloos luisteren: staan we er weer in?

Willem van Reijendam