Steenfabriek Strating kan groei amper aan na moeilijkste periode ooit

Steenfabriek Strating
Steenfabriek Strating © Theo Sikkema/RTV Noord
Ooit floreerde de baksteen in de provincie Groningen en werden per jaar zestig miljoen stenen uit de klei getrokken. Karakteristieke schoorstenen bepaalden de horizon. Dat is al lang niet meer zo. Er is nog maar één fabriek over: Steenindustrie Strating uit Oude Pekela.
Steeds meer fabrieken verdwenen in de vorige eeuw door toenemende mechanisatie en overcapaciteit. In combinatie met economisch mindere tijden verdwenen veel steenfabrieken in Groningen als sneeuw voor de zon. In 1995 waren er nog twee over.

De enige

Sinds Hijlkema uit Delfzijl in 2002 de ovens definitief uitzette is Strating nog de enige in het Noorden. In heel Nederland zijn er nog dertig over, waarvan tien zelfstandig. Het Oostenrijkse concern Wienerberger is wereldwijd marktleider en heeft in Nederland twaalf steenfabrieken in handen.

Heel veel stenen

Bij het oprijden van het terrein is direct duidelijk dat het bij Strating om stenen gaat. Hoog opgestapelde pallets met gebakken klei staan te wachten om vervoerd te worden naar bouwprojecten. Op dit moment zijn de stenen niet aan te slepen en dat merkt Strating ook. Geert Jan Strating (57) staat samen met zijn vijf jaar jongere broer Marten, inmiddels de vijfde generatie, aan het roer van het familiebedrijf.

Half jaar wachten

Ze zijn directeur en aandeelhouder. 'We groeien inmiddels weer en zijn aan het opschalen naar 450.000 stenen per week. We willen graag naar 600.000 stuks per week. Deels om de levertijd binnen de perken te houden', zegt Geert Jan. Voor projectmatige stenen moeten kopers inmiddels rekenen op een half jaar wachttijd.
Geert Jan Strating (Foto: Theo Sikkema/RTV Noord)

Franje komt terug

Twee jaar geleden bevond het bedrijf zich na de economische crisis op een dieptepunt. Er werkten nog acht mensen in de productie. 'Toen is het heel lastig geweest. We hebben een fase gehad dat overal waar we projecten hadden het in elkaar donderde. Nergens was groei. Op dat moment ben je nog slechts een soort productieleider en is alle franje weg. We hadden in een jaar maar voor negen maanden werk, dus we kwamen drie maanden tekort.'
In die periode leverde het bedrijf veel financiële reserves in, maar inmiddels werken er weer 26 mensen bij de steenfabriek. Met een omzet die dit jaar richting de vijf miljoen gaat.

Groei uit bestaande markt

Overnames komen veel voor, omdat het economisch goed gaat en de grote partijen hun marktaandeel willen vergroten. Er komen geen nieuwe bedrijven bij, waardoor de groeiende vraag uit het bestaande aanbod gehaald moet worden.
Verkoop of overname is zeker niet aan de orde. We willen graag zelf keuzes maken in hoe we dingen doen
Geert Jan Strating - directeur eigenaar Steenindustrie Strating

Geen verkoop

Als het aan de familie Strating ligt blijven ze tot nader orde zeker zelfstandig. 'Verkoop of overname is zeker niet aan de orde. We willen graag zelf keuzes maken in hoe we dingen doen. Kijkend naar de bedrijfsvoering hebben we door de crisis wel een aantal goede jaren nodig, maar er is geen noodzaak om andere maatregelen te nemen. Ik ga zelf normaal gesproken nog tien jaar door en mijn broer kan nog vijftien jaar mee.'

Iets nalaten

Voor nu is het te leuk. 'Het is ons met de paplepel ingegoten. Ik weet niet anders dan dat de steenfabriek er is. De fabriek is inmiddels meer dan 160 jaar oud. En wat mij altijd fascineert is dat wat we maken veel langer meegaat dan ik zelf. Iets nalaten wat er een hele tijd is. Dat is leuk en geeft een trots gevoel.'

Flexibel

Dat lukt nog steeds door de veelzijdigheid van Strating. 'We zijn in staat om veel verschillende formaten en kleuren te maken. Daar proberen we zo goed mogelijk mee om te gaan. Je kunt je er ook in verliezen dat het te specifiek wordt.' Vanwege de flexibiliteit kloppen architecten graag aan. 'Die willen hun handtekening zetten.'

Rol architecten

Het was in de recente crisisjaren een bedreiging, omdat architecten niets te vertellen hadden. Dat is nu weer anders. 'Architecten zijn bepalend, maar de opdrachtgever betaalt nog altijd, dus je hebt ze beide nodig. Het is uiteraard prettig als een steen van ons in het bestek staat.'
We voelen de loyaliteit bij Noordelijke woningbouwcoöperaties. Maar de Randstad is voor ons feitelijk interessanter, omdat daar meer gebouwd wordt en hier is het toch een krimpregio
Geert Jan Strating

Meer met stenen

Bij Strating zijn ze momenteel bezig om minder afhankelijk te worden van architecten. Om in mindere tijden de risico's meer te spreiden.
'De vraag is wat kun je nog meer met het fenomeen baksteen? Je hebt strips als keramische bekleding, of de gebakken straatsteen. Dat is zeker een segment om uit te werken. En we blijven zoeken naar andere opdrachtgevers. We voelen de loyaliteit bij Noordelijke woningbouwcoöperaties. Maar de Randstad is voor ons feitelijk interessanter, omdat daar meer gebouwd wordt en hier is het toch een krimpregio.'

Duurder

Strating is in die zin anders dan veel fabrieken die aan de rivieren in Gelderland liggen. Daar is relatief veel sprake van massaproductie. Dat is goedkoper. Daar kost een steen 25 cent, terwijl ze bij Strating voor 30 tot 45 cent exclusief btw verkocht worden.

Voorbeelden

Om een idee te krijgen: voor de hele Oostwand van de Grote Markt levert Strating de stenen. Maar ook het nieuwe Ommelander Ziekenhuis in Scheemda, De Klinker in Winschoten en het gemaal in Termunterzijl zijn gebouwd met stenen uit Pekela. En ook voor de tunnelbak van de vernieuwde zuidelijke ringweg zet Strating de gebakken handtekening.

Uit Ulsda of Tinallinge

Met klei afkomstig uit Ulsda of Tinallinge. Dat zijn de twee plekken waar momenteel klei afgegraven wordt. De klei wordt gemengd met een beetje zand, lava en klei uit Duitsland. Dit geheel levert steen op, dat voor twee derde bestaat uit klei van Groningse bodem. Deze klei is met name interessant, omdat het mangaanoxide en titaanoxide bevat. Dat zijn stoffen die de kleur en de vorm van stenen kunnen beïnvloeden.

Familiebezit

Zo blijft de Groningse klei voorlopig nog wel de basis van veel bakstenen. Feit is wel dat de zesde generatie Strating nog niet heeft aangegeven het bedrijf voort te willen zetten. Vader Strating, inmiddels 88-jaar, geeft het goede voorbeeld. Wekelijks komt hij vanuit Winschoten naar de fabriek. 'Zie dat maar als een rentmeester die het familiebezit goed wil overdragen.'