In hoeverre is het akkoord tussen Wiebes en Shell/ExxonMobil in beton gegoten?

Uit een gesprek woensdag tussen de Kamerleden en topambtenaren van het ministerie blijkt dat er nog veel onduidelijkheid is over clausules om de afspraken te herzien en de onzekerheid over hoe de schades in de verre toekomst worden vergoed.

In juni sloot Wiebes een akkoord met Shell en ExxonMobil waarin onder meer staat dat de oliebedrijven geen claim indienen voor gas dat in de bodem achterblijft en dat ze daarvoor een hoger aandeel van de winst krijgen.

Verder is afgesproken dat de NAM op afstand komt te staan en dat de oliegiganten garant blijven staan voor de financiële positie van haar dochteronderneming zodat schade tot in lengte der jaren kan worden vergoed.

Woensdag bleek dat akkoord toch niet helemaal vast te staan. Zo gaven ambtenaren van het ministerie aan dat zowel de oliebedrijven als het Rijk zich kunnen beroepen op herzieningsclausules.

Voor het akkoord is nieuwe wetgeving nodig. Als blijkt dat die wetgeving te veel afwijkt van het beeld dat tijdens de onderhandelingen is geschetst, kan op basis van het clausule het hele pakket aan afspraken worden herzien door zowel het Rijk als door Shell en ExxonMobil.

En dus concludeert Kamerlid Frank Wassenberg (PvdD) dat het akkoord weliswaar in beton is gegoten, maar dat het beton blijkbaar nog niet is uitgehard. Er zijn namelijk ook nog geen concrete afspraken gemaakt voor hoe met schadevergoedingen wordt omgegaan in de verre toekomst.

Volgens het ministerie staat weliswaar vast dat Shell en ExxonMobil garant staan voor de financiële positie van de NAM en is er vanuit het burgerlijk wetboek de verplichting om schade te vergoeden, maar hoe dat precies ingevuld als er over twintig of dertig jaar nog aardbevingen zijn, is onduidelijk.

Hoe reëel de kans op een miljardenclaim daadwerkelijk was, blijft ook onduidelijk. De ambtenaren van het ministerie willen daar alleen in een vertrouwelijke bijeenkomst iets over zeggen. 

Datzelfde geldt ook voor hoe groot het risico was dat de oliegiganten de NAM failliet zouden laten gaan. 'Dat was een risico', aldus een ambtenaar. Maar hoe groot dat risico precies was, kan alleen in het geheim worden toegelicht.

De Tweede Kamer past ervoor om in het geheim te worden bijgepraat. Een aantal van hen wil nogmaals bij minister Wiebes proberen om toelichtingen in het openbaar te krijgen. Tot die tijd blijven veel vragen dus nog onbeantwoord.