Politie: 'Ook gewone agent moet verstand hebben van cybercrime'

Het ongewenst verspreiden van erotische foto's (door middel van sexting), het platleggen van bepaalde websites door in één keer gigantisch veel internetverkeer naar die site te sturen (DDOS-aanvallen), identiteitsfraude; het zijn allemaal voorbeelden van digitale criminaliteit, ofwel cybercrime.

In een tijdperk waarin het internet nóg belangrijker wordt dan het al is, weten inventieve criminelen allerlei manieren te vinden om mens en maatschappij tot last te zijn.

Ineens staat bijvoorbeeld een naaktfoto van je online, zijn belangrijke websites onbereikbaar of wordt jouw bankrekening leeggetrokken door een wildvreemde. Als je met cybercrime te maken krijgt, dan is het van groot belang dat de politie liever gisteren dan vandaag de internetcriminelen aanpakt.

Maar die aanpak blijkt zo makkelijk nog niet, volgens Ronald Zwarter, plaatsvervangend politiechef Noord-Nederland.

'Zo'n acht procent van de slachtoffers van internetcriminaliteit doet aangifte. Om goed inzicht te krijgen in hoe criminelen werken en wat ze allemaal doen en kunnen zou het goed zijn als meer slachtoffers aangifte doen. Niet alle zaken kunnen worden opgelost, maar als we weten hoe ze werken, dan kunnen we mensen beter voorlichten over hoe ze kunnen voorkomen slachtoffer te worden.'

Dat het aantal gevallen van internetcriminaliteit toeneemt, merken ze ook bij de politie. Zwarter: 'Wij hebben cybercrime-specialisten. Die hebben meer en meer werk. Deze specialisten lopen als het ware vol met dit soort zaken.'

Ze zijn daardoor niet in staat om alles te kunnen behandelen. Daarom is er volgens Zwarter bij de politie een cultuurverandering nodig om ook 'de gewone agent', die niet direct gespecialiseerd is in internetcriminaliteit, bewust te maken van de mogelijkheden en gevaren van internetcriminelen. 

'Ik zou willen dat in de toekomst digitale criminaliteit een vast onderdeel wordt in het denken van onze mensen', aldus Zwarter. 'Dat onze mensen altijd bewust zijn van de digitale component die een rol kan spelen in de zaken die ze onder ogen krijgen. Maar die cultuurverandering kost wel tijd.'

De politie gaat normaal gesproken over het opsporen van criminelen en niet over hoe mensen zich tegen criminelen in het algemeen kunnen beschermen. Maar internetcriminaliteit is volgens de politie een groot en complex probleem, waar de hele samenleving last van kan hebben. Daarom is het volgens Zwarter belangrijk om iedereen te informeren hoe ze kunnen voorkomen slachtoffer te worden van internetcriminaliteit. 

Daarbij vult wijkagente Daniëlle Laanstra aan dat het goed is dat mensen weten wat ze zélf kunnen doen, op het moment dat je slachtoffer bent.

Haar advies: 'Vraag altijd naar een deskundige cybercrime binnen het politieteam. Want het is nou eenmaal zo dat niet alle politieagenten verstand hebben van zaken die gerelateerd zijn aan cybercrime. Burgers mogen ook best mondig zijn om naar agenten te vragen die die expertise wél hebben.'

Volgens Laanstra kan de impact van internetcriminaliteit, bijvoorbeeld bij sexting, voor slachtoffers en omgeving zo groot zijn dat je de aanpak van dit soort criminaliteit niet alleen kan afdoen met het opsporen van criminelen. Dat loopt mogelijk op niets uit.

'Daarom kunnen we beter met bijvoorbeeld scholen de handen ineen slaan om aandacht te besteden aan hoe je kunt voorkomen dat je slachtoffer wordt van internetcriminaliteit, zoals sexting. Het is van belang dat niet alles over de schutting van de politie wordt gelegd.'

Dat beaamt ook Zwarter. 'Iedereen heeft een verantwoordelijkheid om alert te zijn. En als we samenwerken met scholen, bejaardentehuizen, bedrijven, enzovoorts, dan kunnen we elkaar helpen bij wat mensen wel en niet moeten doen om zich tegen cybercrime te wapenen en gezamenlijk die boodschap ook uit te dragen.'