Gemeenten denken nu toch na over kostenplafond jeugdzorg

© Roos Koole / ANP
Ze willen het eigenlijk niet, maar ze moeten wel. De Groningse gemeenten worstelen met de kostenexplosie in de jeugdzorg. Omdat Den Haag weigert over de brug te komen, denken ze nu schoorvoetend na over het instellen van een grens aan de uitgaven.
Steeds meer kinderen in onze provincie hebben jeugdzorg nodig. Daardoor vallen de kosten dit jaar waarschijnlijk 39 miljoen euro hoger uit dan begroot. Dat is ruim tien miljoen euro meer dan het tekort van vorig jaar. Ingrijpen is nodig, maar de kans op meer en langere wachtlijsten neemt toe.

Meer kinderen krijgen jeugdzorg

In onze provincie krijgen ruim 15.000 kinderen jeugdzorg, variërend van pedagogische ondersteuning tot opname in een inrichting. Twee jaar geleden waren dat nog 2000 minder. Een deel van die kinderen krijgt ook nog eens meerdere vormen van zorg.

Kans op wachtrijen stijgt

Om de kosten in te dammen, overwegen gemeenten nu 'budgetplafonds' in te stellen, oftewel afspraken over hoeveel een jeugdzorginstelling mag uitgeven. De keerzijde: als kinderen aankloppen voor hulp bij een instelling, die het geld al heeft uitgegeven, moeten ze wachten tot het volgend jaar.
Dit speelt niet alleen in de provincie Groningen. Ook gemeenten als Amsterdam, Enschede, Leeuwarden en Assen kampen met dezelfde problemen. Die zijn ontstaan na de decentralisatie van de jeugdzorg in 2015.
Sindsdien is niet langer het Rijk, maar zijn gemeenten verantwoordelijk voor de jeugdzorg. Het idee achter die decentralisatie was dat gemeenten beter kunnen signaleren wat kinderen nodig hebben. De behandeling zou beter zijn en korter zou duren, en dus minder kosten.
Maar daar gaat het fout, zegt Johan Hamster, wethouder van Stadskanaal. Hij coördineert namens alle Groninger gemeenten de gezamenlijke inkoop van de jeugdzorg. 'In de praktijk zien we juist een toename van het aantal kinderen met chronische problemen.'
Omdat de gemeenten er dichter op zitten, zien ze ook meer probleemgevallen. Er is dus meer behoefte aan zorg, terwijl de budgetten van de gemeenten bij de decentralisatie juist met een kwart werden gekort door Den Haag.

'Minister slaat plank volledig mis'

De Groninger gemeenten proberen extra geld te krijgen van het Rijk om het gat te dichten. Hoewel ze dit jaar 158,5 miljoen euro te besteden hebben - 10 miljoen meer dan vorig jaar - is het nog steeds niet genoeg.
'De minister geeft niet toe dat er te weinig middelen naar de jeugdzorg gaan. Daar slaat hij de plank volledig mis', zegt Hamster.

'Nee verkopen, kan gewoon niet'

Voorlopig moeten gemeenten die extra uitgaven dus zelf ophoesten. 'Het gaat uiteindelijk ten koste van andere taken die gemeenten hebben', zegt Hamster. 'Maar ik blijf erop hameren: nee verkopen kan gewoon niet. Iedereen die zorg nodig heeft, moet dat krijgen. Daar zetten we op in.'
Voor het eind van het jaar moet duidelijk zijn of de 'budgetplafonds' haalbaar zijn voor de gemeenten. Als dat zo is, dan kan het beleid op z'n vroegst halverwege volgend jaar worden ingevoerd. Dan wordt duidelijk of de wachtlijsten inderdaad groter worden.