Vindicat laten veranderen? 'Breek de cultuur, verbied de ontgroening'

Dat schrijven hoogleraren organisatieverandering Woody van Olffen en Steven ten Have in NRC.

Vorige maand besloten de Rijksuniversiteit Groningen en de Hanzehogeschool Vindicat dit jaar niet te erkennen als volwaardig lid van het Groningse studentenleven. De vereniging wordt niet uitgenodigd voor officiële gelegenheden en bestuursleden krijgen geen beurs. De reden: Vindicat heeft na een reeks van incidenten te weinig gedaan om haar cultuur bij te schaven.

Dat de cultuurverandering niet is gelukt, komt volgens de hoogleraren omdat 'de aanpak te weinig aansluit op de wijze waarop groepsculturen ontstaan, in stand worden gehouden en veranderen.'

Ze stellen dat een cultuurverandering niet zonder buitenstaanders van de grond komt: 'Een groep houdt zichzelf in stand door selectieve aantrekking van bijpassende nieuwe leden. Je laat aspiranten door ontgroening een hoge 'prijs' betalen zodat ze dat naar zichzelf moeten verantwoorden door loyale omarming van waarden, overtuigingen en gedrag. Tenslotte ontmoedig of verdrijf je actief alle minder in de cultuur passende leden.'

Dat klinkt doelgericht en bewust, zeggende deskundigen, maar het is juist een gedrag dat er insluipt: 'Voor je het weet denk je mee, voel je mee en vooral: doe je mee. Corpsleden zijn geen slechte mensen, maar ze zijn ingevangen in een groep die niet altijd het beste in hen naar boven haalt.'

Waarna ze concluderen: 'Gezien de structurele aard van de incidenten; excessief, soms gedwongen drankgebruik, grootschalig drugsgebruik en ronduit schokkende ontrgroeningspraktijken, is begeleiding, zo niet disciplinering, hard nodig.'

Daarom geven de hoogleraren verbeterpunten aan waardoor verenigingen als Vindicat hun cultuur wél kunnen veranderen. De meest ingrijpende verandering: de huidige bestuurders afzetten en vervangen door een bestuur dat door de universiteit wordt benoemd. Dat moet na twee jaar worden opgevolgd door een ledenbesuur van tweedejaars. 'Oud-leden krijgen geen stem en invloed.'

Verder moeten nieuwe leden uitsluitend door loting worden toegelaten en moet de ontgroening worden verboden - in welke vorm dan ook. Nieuwe en oude leden dienen zich verder te commiteren aan een gezamenlijk vast te stellen top 5 van gewenste en ongewenste gedragingen voor een prettig verenigingsklimaat.

De hoogleraren uit Amsterdam en Tilburg weten dat ze geen directe invloed kunnen uitoefenen op de verenigingen, of op de Rijksuniversiteit. Ze temperen dan ook de verwachtingen van hun verbetersuggesties.

Maar: 'Als men de goedbedoelde suggesties in dit artkel in openheid en welwillendheid kan ontvangen, zou dat een hoopgevend eerste signaal van echte verandering zijn.'