Deze dag: Groningen onder water

© RTV Noord
Herfststormen stuwden het water hoger op dan bij de watersnood van 1953. De dijken begaven het, het kolkende water zaaide dood en verderf van Zeeland tot Groningen. De 'Allerheiligenvloed' eiste alleen al in Friesland en Groningen meer dan drieduizend slachtoffers op deze dag in de geschiedenis, 1 november 1570.
Het stadsbestuur van Bergen op Zoom waarschuwde op de ochtend van de Katholieke feestdag voor een 'seer uytnemende hooghe vloet'. Het beukende water sloopte de dijken langs de Hollandse kusten.
Ook bij ons braken de zeeweringen en stroomde het water over het land. Naar schatting lieten, inclusief Oost-Friesland, ruim twintigduizend mensen bij de overstroming het leven. Dorpen en boerderijen werden verwoest, veestapels verdwenen in de golven, voedselvoorraden spoelden weg.
Ook het Waddeneiland Bosch, tot 1530 nog eigendom van het klooster Aduard, verdween in de golven. In 1570 lag het op zo'n tien kilometer afstand van Schiermonnikoog. Omdat Schier in de loop der eeuwen gestaag naar het oosten is 'gewandeld', ligt momenteel Oost-Schiermonnikoog op de locatie waar in 1570 het westen van Bosch lag. De Bosplaat, die in 1959 aan Rottumerplaat vastgroeide, is naar het eiland vernoemd.
De Allerheiligenvloed en de desastreuze gevolgen ervan hebben grote invloed op onze geschiedenis gehad. De extra belastingpenningen die Alva in naam van de Spaanse koning in de Nederlanden kwam innen, waren voor de zwaar getroffen inwoners eenvoudigweg niet op te brengen. Het schrikbewind van de Spaanse hertog dat daarop volgde, wakkerde het verzet aan en versterkte de eenheid van de gewesten.
Een drama dat zijn weerga nauwelijks kent in de eeuwenlange strijd tegen het water, was de Allerheiligenvloed. De herfststormen rond deze katholieke feestdag zorgen vaker voor wateroverlast. Het meest recent was die van 1 november 2006, toen het water bij Delfzijl de recordhoogte van 4.83 meter boven NAP bereikte.
De dijken hielden het die nacht. In tegenstelling tot het drama dat Nederland letterlijk overspoelde op deze dag in de geschiedenis, 1 november 1570.
Pieter de Hart is redacteur bij RTV Noord en historicus. Elke woensdag schrijft hij over 'deze dag' in het verleden van Groningen.