De Biotoop in Haren: werken en wonen voor ondernemers

Verscholen achter een singel van bomen en struiken ligt één van de grootste creatieve broedplaatsen van ons land: de Biotoop in Haren. Het voormalige Biologisch Centrum van de Rijksuniversiteit Groningen biedt plaats aan startups en andere ondernemers.
NoordZaken ging op bezoek bij dit kleine dorp, waar meer dan driehonderd mensen werken en wonen. Een kennismaking met de beheerder en drie ondernemers. (Het is een wat langer verhaal, maar daarna weet je een stuk meer over de Biotoop.)

'Drie kinderen later'

Het pand met een oppervlakte van dertigduizend vierkante meter wordt beheerd door CareX, de huisvester die leegstand zinvol probeert in te vullen. Wouter Nijand (38) is het aanspreekpunt. De geboren Woldendorper is sinds 2011 de beheerder en kent alle ins en outs van de zeven gebouwen. 'Ik ben kunstschilder en werkte bij Simplon. Toen kwam de kans voorbij om deels voor CareX aan de slag te gaan. Drie kinderen later zit ik hier nog steeds.'
Wouter Nijland

Creatief en ambachtelijk

De opdracht voor Nijland was om de panden gevuld te krijgen met 'werken en wonen', zoals hij het zelf omschrijft. 'Qua werkomgeving richten we ons vooral op de creatieve industrie en ambachtelijk werk.' Het is inmiddels zo populair dat voor zowel het werken als het wonen daar een wachtlijst is.
Er moet hier niks. Niemand heeft plichten, behalve netjes met elkaar omgaan
Wouter Nijland-beheerder/ondernemer de Biotoop

Net een dorp

'Er moet hier niks. Niemand heeft plichten, behalve netjes met elkaar omgaan. Het is samenwerkend wonen, zoals wij het noemen. We helpen elkaar. Of het nu een lekke band is, iemand moet naar het ziekenhuis of iemand heeft trek in een boterham, het maakt niet uit. Het is net als in een dorp. Niet iedereen loopt met elkaar weg, maar we weten elkaar wel te vinden', zo beschrijft Nijland de sfeer.

Big Pixel Animatie Studio

Jeroen Hoekstra (46) is vanaf 2001 ondernemer en runt sinds 2012 Big Pixel. 'Ik noem mezelf animator-regisseur en maak zogeheten karaktergedreven animaties. 'Deze figuren vertellen een verhaal in een animatie. Hoekstra huist inmiddels bijna drieënhalf jaar in Haren. 'Het was een optelsom. Ik woonde in Kampen en zocht woonruimte. Via een vriendin kwam ik hier terecht. Heb vier jaar in Amsterdam gezeten, zes jaar in Gent en ook nog in Tilburg, maar ik voel me hier meer thuis dan op al die andere plekken. Het is ten opzichte van de Randstad zo relaxed. Ik ervaar hier geen bluf en we gunnen elkaar wat.'

De Efteling

Hoekstra heeft inmiddels naam gemaakt. De Efteling is de grootste opdrachtgever van Big Pixel. Daar tekenden ze ooit hun eerste contract voor de kinderserie Jokie en Jet. Ze maakten daarvoor ruim zestig afleveringen. Zeer goed bekeken animaties: één van de afleveringen heeft meer dan zestien miljoen views op YouTube. ' Ik hou van kleine direct aangestuurde teams. Dat werkt snel. Met freelancers die over de hele wereld wonen. Dan brengen servers en netwerken alles dichtbij.'

Gouden Kalf

Het grootste succes voor Big Pixel is tot nu toe Polska Warrior. Deze animatie won in 2017 een Gouden Kalf voor de beste korte film. Hoekstra en zijn mensen produceerden deze animatie in samenwerking met een ander Gronings bedrijf, Studio Happyship. ' Ik vind het fijn om zonder schaamte mijn filmpjes terug te kijken in plaats van dat het niet goed is maar ik er wel een paar ton aan over heb gehouden. Bij Polska Warrior was elke scene raak.'
Voor de één is het noodzaak vanwege lage inkomsten en anderen zoeken de turbulentie van een groepspand
Wouter Nijland-beheerder/ondernemer de Biotoop

Niet altijd groei

Nijland onderkent twee types, die er wonen. 'Voor de één is het noodzaak vanwege lage inkomsten en anderen zoeken de turbulentie van een groepspand.' Wat volgens Nijland ook een karakteristiek is, is dat niet alle ondernemers in de Biotoop op groei gericht zijn. 'Veel ondernemers hebben als doel om te pieken, maar willen niet ten koste van alles doorgroeien.'

Soap 7

Margot Rutten (53) is al veertien jaar bezig met haar zeepmakerij Soap 7. Toen ze ermee begon, woonde ze in Spanje. Haar kinderen hadden last van een gevoelige huid en daar wilde ze iets aan doen. In die zoektocht kwam ik een boekje tegen over zelf zeep maken. Het bleek dat het erg op koken leek, waar ik erg van hou. Voor ik er erg in had, maakte ik een eerste batch. Keiharde olijfzeep met natuurlijke ingrediënten en ik zag dat de huid van mijn kinderen snel beter werd.'

Gelijkgestemden

In 2006 ging Rutten terug naar Nederland en kwam in Groningen terecht. ' Ik produceerde thuis in de keuken, maar dat mocht op basis van de cosmetica verordening niet. Ik moest ook ergens anders naartoe hoor, want de zeep stond inmiddels al buiten de deur. Ik ben destijds bij een Open Dag van de Biotoop geweest en zo ben ik hier beland. Het is super om gelijkgestemde mensen tegen te komen. Dat werkt heel aanstekelijk.'

Uitdenken recepturen

Gemiddeld genomen produceert Rutten 1500 zepen per maand. ' Ik kan ervan bestaan. Ik had andere bijbaantjes, maar ga er nu helemaal voor. En ik woon hier sinds een jaar ook, omdat de huur laag is, haha. De vraag groeit, maar ik wil zeker geen megafabriek. Het begint me nu soms al een beetje te veel te worden. Misschien een paar medewerkers erbij, maar het product fascineert me meer. Het uitdenken van nieuwe recepturen bijvoorbeeld of andere verpakkingen.'

Honderddertig bedrijven

Dat het nu een florerende omgeving is met veel bedrijvigheid is niet vanzelf gegaan, kijkt Nijland terug. 'In het begin was het keihard aanpoten. Sinds een jaar of drie zit er meer structuur in. Het zit met honderddertig bedrijven al een jaar helemaal vol.' Dat geeft de Groninger de tijd om zich bezig te houden met zijn andere vak, kunst schilderen.

Gallery in Manhattan

Dat Nijland woont en werkt op het terrein ziet hij als een voordeel. ' Ik krijg er flexibiliteit voor terug. Als een schilderij een laag verf nodig heeft, loop ik er zo naartoe. Of als er op zondagavond laat een calamiteit is, dan ben ik er zo.' Als schilder timmert Nijland zeker aan de weg. Zijn werk vindt aftrek in binnen- en buitenland. Hij doet zaken met een vaste gallery in Manhattan, New York.

Tuinen van Thomas

Caroline Thomas (51) houdt zich als hovenier al elf jaar bezig met het ontwerpen en aanleggen van tuinen. Ze is sinds drie jaar werkzaam vanuit de Biotoop. 'Ik ben van huis uit beeldend kunstenaar en werkte als ontwerper. Eerst vanuit huis in combinatie met het opvoeden van de kinderen.'

Geïnspireerd

Over de verhuizing naar Haren is ze zeer te spreken. 'Als ontwerper ben je vaak alleen aan het werk. Het is heel prettig om geïnspireerd te worden door soortgenoten. Ik heb hier leuke gesprekken en dat kan helpen in een creatief proces. Kunstenaars voelen dat goed aan. Het contact met hoveniers is, met alle respect, toch vaak te eenzijdig. En daar komt bij dat de huurkosten hier laag zijn.'

Kers op de taart

'Een door mij zelf ontworpen tuin aanleggen is de kers op de taart. Het is ook gaaf dat ik één van de tuinen in Appeltern heb aangelegd.' In de Gelderse plaats worden modeltuinen gepresenteerd volgens de laatste tuintrends. 'Ik heb de ambitie om tuinen kunstzinniger in te richten dan anderen en hoef niet zozeer een groot bureau te worden. Elke tuin van mij is anders, dat kenmerkt mij. Aan de andere kant is ontwerpen geen vetpot hoor. De waardering hiervoor ontbreekt nog een beetje, vind ik. De combinatie met het zelf kunnen aanplanten maakt het interessant.'

Contract tot 2020

De vraag is wel hoe de succesvolle woon- en werkgemeenschap zich ontwikkelt. 'Het contract loopt tot 2020 en CareX heeft wel het verzoek gedaan om langer te kunnen huren. Technisch kunnen we zeker door. De panden zijn stevig en als we langer mogen blijven, kunnen we investeren.'
Als het ophoudt, laten we de boel netjes achter en gaan we verder naar iets anders
Wouter Nijland-beheerder/ondernemer de Biotoop
'We verzorgen alles hier. Als het ophoudt, laten we de boel netjes achter en gaan we verder naar iets anders. Ik hoop niet dat het ophoudt, maar ben wel benieuwd hoe de ondernemers er dan voor staan. Over een jaar weten we het. Dan is er óf een grote verhuizing aan de gang óf het loopt hier in de Biotoop lekker door.'