Een tikkende tijdbom onder het versterkingsplan

© Goos de Boer/RTV Noord
Mensen die in een huis wonen dat door de gaswinning onveilig is geworden, lopen het risico dat ze over het hoofd worden gezien door de instanties. Dat blijkt uit een analyse op basis van een onderzoek en interne mailwisseling die in handen zijn van RTV Noord.
Het onderzoek in opdracht van de Nationaal Coördinator Groningen (NCG) en een interne mailwisseling maken duidelijk dat het risico bestaat dat sommige gebouwen voorlopig niet versterkt worden, terwijl ze wel degelijk onveilig zijn en versterking noodzakelijk is.

NAM-model

Pijnpunt is het NAM-model dat gebruikt wordt om tot een lijst met de meest onveilige woningen te komen. Dat model wordt gebruikt in het versterkingsplan van de NCG.
Rond de zomer bleek dat het model nog steeds niet geschikt is om te bepalen of een individueel gebouw aan de aardbevingsnorm voldoet en veilig is. In tegenstelling tot wat eerder werd beweerd door de Mijnraad, het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) en gasminister Eric Wiebes.
De methode wordt daarom in het plan van de NCG alleen nog gebruikt om te kijken welke huizen het meest onveilig zijn en voorrang krijgen in de versterkingsoperatie. Dit gebeurt op basis van kansberekeningen.

Prominente rol

De afspraak is dat inspecties nodig blijven om vast te stellen hoe onveilig de panden precies zijn en met welke maatregelen een woning veilig gemaakt kan worden. Daarmee lijkt de kous af: het NAM-model blijft een prominente rol spelen in het versterkingsplan, maar op een andere manier. Met alle gevolgen van dien.

Versterking noodzakelijk

In opdracht van de NCG heeft een ingenieursbureau een steekproef gedaan met tien soorten gebouwen, bestaande uit 39 adressen. Het merendeel daarvan zijn gezinswoningen. Andere gebouwen zijn zorggebouwen, een boerderij, een winkel en een kerk die verspreid in het bevingsgebied liggen.
In het onderzoek is gekeken naar de versterkingsmaatregelen voor zowel de oorspronkelijke norm voor bevingsbestendig bouwen uit 2015 en de huidige norm van 2017/2018.
De conclusie van deze steekproef is dat in sommige gevallen weliswaar minder versterkingsmaatregelen nodig zijn en dat de omvang van de versterkingsmaatregelen kleiner is, maar dat versterking in het algemeen noodzakelijk blijft om aan de norm te voldoen.
Met andere woorden: deze woningen voldoen niet aan de norm en lopen een (licht) verhoogd risico bij een zware aardbeving.

Onder de radar

Daar schuurt het, want volgens het NAM-model dat gebruikt wordt, lopen de bewoners van deze huizen juist geen verhoogd risico. Een interne mailwisseling toont aan dat in totaal 36 van de 39 adressen uit de steekproef onder de radar blijven. Ze worden simpelweg niet gezien door het statistische model.
Nu zijn over de huizen uit de steekproef al afspraken gemaakt die moeten worden nagekomen. De betreffende bewoners kunnen naar alle waarschijnlijkheid versterking tegemoet zien. Maar wat zegt deze steekproef over het totale aantal huizen in het aardbevingsgebied dat over het hoofd wordt gezien?

Vraagtekens bij betrouwbaarheid

De steekproef is niet representatief en kan dus niet stellen hoeveel huizen in totaal onder de radar blijven. Maar de uitkomst is op zijn minst opmerkelijk en plaatst vraagtekens bij de betrouwbaarheid van het plan van aanpak. Hoe weet de NCG dat er geen andere huizen worden gemist die onveilig zijn?
In het plan van aanpak van de NCG wordt vooralsnog uitgegaan van 2.526 adressen met een verhoogd risicoprofiel. Van 8.904 adressen wordt gesteld dat zij een licht verhoogd risicoprofiel hebben en 4.204 adressen hebben een normaal risicoprofiel. Dat maakt het totaal van de te onderzoeken woningen een aantal van 15.634.

Duizenden adressen

Naast deze aantallen zijn er nog duizenden andere adressen die überhaupt niet in de lijst voorkomen en waarvan niet duidelijk is of er inderdaad geen risico is voor de betreffende huizen. Het is aannemelijk dat het totale aantal woningen dat onderzocht moet worden eerder zal groeien dan afnemen.
Er ligt ergens in het aardbevingsgebied dus een tijdbom te tikken onder een huis dat nu niet wordt gezien. Maar onder welk huis dat is, weet niemand. En daarmee ligt er ook een bom onder het hele versterkingsplan.
Reageren op dit verhaal? Mail naar sjach@rtvnoord.nl of mmiskovic@rtvnoord.nl
RTV Noord heeft er voor gekozen om de betreffende stukken niet te publiceren in verband met de privacy van de bewoners. In sommige gevallen is tot op adresniveau te herleiden welke gebouwen momenteel niet aan de norm voldoen.