De zee is bedwongen, nu de Groninger aardbodem nog

Helpt het dichtdraaien van de gaskraan bij het voorkomen van bevingen of kan dat ze juist opwekken? En in hoeverre is de kans op aardbevingen te berekenen? Op dergelijke vragen hopen wetenschappers binnen onderzoeksprogramma DeepNL antwoord te krijgen.
Het project van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) richt zich op de langetermijngevolgen van de gaswinning in Groningen.

Vergelijking met Deltawerken

Hoogleraar Rinus Wortel van de Universiteit van Utrecht coördineert het programma dat van start gaat met acht onderzoeken. Die richten zich onder meer op bodemdaling, kansberekening van aardbevingen en risicoanalyse. Daarover is internationaal nog maar weinig bekend. Wortel spreekt dan ook van een uniek project.
Je kunt dit onderzoek vergelijken met de inspanningen die zijn gedaan voor de beheersing van de Nederlandse kust
Rinus Wortel - Coördinator DeepNL
'Het is uniek in de zin dat er gericht wetenschappelijk onderzoek op dit gebied gaat plaatsvinden. Dat is nooit gebeurd; wij leggen dus de basis voor de komende decennia. Je kunt het vergelijken met de grote inspanningen die er zijn gedaan voor de beheersing van de Nederlandse kust. Onder meer door de aanleg van de Deltawerken.'

Geen voorspellende gaven

Volgens Wortel dient het onderzoek pertinent niet om de kans op een zware aardbeving te voorspellen. Ook daar trekt hij een vergelijking met de strijd tegen het water.
'Als we dijken ophogen, vragen we ingenieurs ook niet wanneer ze die hele hoge waterstand precies verwachten. Er wordt puur gezorgd voor bescherming tegen mógelijke waterstanden. Zo gaat het ook met aardbevingen. Het is bijzonder moeilijk om die precies in plaats en tijd te voorspellen, maar het niveau van dreiging kan wel bepaald worden. En daar moet dan een brede bescherming tegen komen.'
De NAM heeft betaald, maar heeft geen enkele bemoeienis met de uitvoering van het programma
Rinus Wortel - Coördinator DeepNL

NAM betaalt mee

Met DeepNL speelt de NWO in op de vraag van de Onderzoeksraad voor Veiligheid. Die pleitte in 2015 voor een 'structureel en langetermijnonderzoeksprogramma naar de gaswinning-gerelateerde problematiek in Groningen'. Het onderzoek kost 23,5 miljoen euro. Daarvan komt vijftien miljoen uit de kas van de NAM. Maar volgens Wortel gaat het gezegde 'wie betaalt, bepaalt' beslist niet op.
'De NAM heeft betaald, maar heeft geen enkele bemoeienis met de uitvoering van het programma en de selectie van de onderzoeken. Dat is contractueel vastgelegd.'

Kans voor Nederlandse onderzoekers

De acht geselecteerde onderzoeken duren in eerste instantie vier tot vijf jaar. Afhankelijk van de bevindingen kunnen aanvullende onderzoeken opgezet worden. Wortel ziet het onderzoeksprogramma als een gouden kans voor Nederlandse onderzoekers.
Nederlandse onderzoekers kunnen hierdoor een prominente positie innemen als dit soort problemen elders opduiken
Rinus Wortel - Coördinator DeepNL
'Het Groninger gasveld is een van de allergrootste ter wereld en ook nog eens onder bewoond gebied. Internationaal is daar niet veel onderzoek naar gedaan. Leentjebuur spelen met andere landen kan dus niet. Nederlandse onderzoekers kunnen een stap extra maken waardoor ze, ook weer vergelijkbaar met onze wateringenieurs, een prominente positie kunnen innemen als dit soort problemen elders opduiken.'