Verkiezingen Westerkwartier: Voorspellen is lastig

45.200 inwoners hebben een oproepkaart in de bus gekregen. Zij bepalen hoe de gemeenteraad er de komende vier jaar is samengesteld.

Westerkwartier ontstaat door het samengaan van de gemeenten Marum, Grootegast, Leek en Zuidhorn en de dorpen Garnwerd, Feerwerd en Ezinge, die nu nog in de gemeente Winsum liggen. In totaal heeft Westerkwartier 62.000 inwoners verdeeld over 41 dorpen. De vier huidige gemeenteraden hebben samen 64 zetels, in de nieuwe raad wordt dat aantal dus bijna gehalveerd.

Het ontstaan van Westerkwartier heeft een jaar langer geduurd dan de bedoeling was. De fusie was voorzien voor 1 januari 2018, maar dat werd niet gehaald. De oorzaak daarvan ligt in het rapport Grenzeloos Gunnen van de commissie Jansen uit 2013. In dat rapport werd de bestuurlijke toekomst van de Groningen beschreven en geadviseerd het aantal gemeenten flink te verminderen. In het rapport wordt voorgesteld het gebied Middag-Humsterland in te delen bij de nieuwe gemeente die aan de noordkant van het Reitdiep gaat ontstaan en die we nu kennen als de gemeente Het Hogeland.

De inwoners van de dorpen Niehove, Oldehove Saaksum en Den Ham (Humsterland - gemeente Zuidhorn) verzetten zich meteen tegen het plan en wijlen burgemeester Bert Swart en de voltallige gemeenteraad van Zuidhorn sluiten zich daarbij aan. Uiteindelijk lukt het om de vier dorpen te behouden.

Tegelijkertijd met het verzet in Humsterland komt in de dorpen Ezinge, Feerwerd en Garnwerd (Middag - gemeente Winsum) een beweging op gang die vindt dat deze dorpen ook bij Westerkwartier horen. Zuidhorn, Winsum en de provincie laten de keuze aan de inwoners. In een volksraadpleging kiest een ruime meerderheid voor Westerkwartier. De gemeenteraad van Winsum respecteert de keuze van de inwoners en staat het gebied af. Het Reitdiep is nu de natuurlijke grens tussen Westerkwartier en Het Hogeland.

Negen partijen dingen dus naar je stem op 21 november. CDA, PvdA, VVD, D66, GroenLinks, ChristenUnie, 50Plus, Sterk Westerkwartier en VZ Westerkwartier zijn de partijen die meedoen. 50Plus en de lokale partij Sterk Westerkwartier zijn nieuw. Beide partijen zijn nu niet vertegenwoordigd in een van de huidige gemeenteraden.

Sterk Westerkwartier is opgericht door VVD'ers die zich niet konden vinden in de manier waarop de kieslijst van hun partij werd samengesteld. De lokale partij VZ Westerkwartier is de voortzetting/uitbreiding van VZ2000, die nu de grootste partij is in de gemeenteraad van Grootegast. Ook bij VZ Westerkwartier staan kandidaten op de lijst die de VVD de rug hebben toegekeerd. Interessant is om te zien wat dit gaat doen met het aantal stemmen op de liberalen.

Waar gaat het om bij deze verkiezingen? Van grote verschillen tussen de deelnemende partijen is geen sprake, of het moet al gaan om de winkelopstelling op zondag. Van de negen partijen is de ChristenUnie vierkant tegen, de andere acht partijen zijn voorstander. Verder gaat het over de dienstverlening van de nieuwe gemeente aan de inwoners, woningbouw, bereikbaarheid, leefbaarheid, voorzieningen, energietransitie, zorg.

Voorspellen hoe de zetelverdeling gaat worden, is lastig. Ten eerste omdat er nu twee lokale partijen meedoen, die daarvoor óf niet meededen (of alleen in Grootegast). Ten tweede doen de inwoners van Garnwerd, Ezinge en Feerwerd mee die voorheen stemden in de gemeente Winsum. En in de derde plaats is er met 50Plus nog een speler bij gekomen. Bovendien kan niemand voorspellen hoeveel mensen woensdag naar de stembus gaan.

Woensdagochtend om half acht gaan de vijfenvijftig stemlokalen open. Tot negen uur 's avonds kan er worden gestemd. 202 kandidaten hebben zich verkiesbaar gesteld om zich de komende vier jaar in te zetten voor de inwoners van Westerkwartier.