'Hij is zo goed gefundeerd, er zit geen beweging meer in'

De toren van de Walfriduskerk in Bedum staat scheef. Heel scheef. Hij kantelt zelfs meer dan de toren van Pisa. Omdat de Italiaanse toeristentrekker in 1990 dreigde om te vallen is de scheefstand daar door middel van renovaties teruggeschroefd. Zo is in de fundering tonnen lood als contragewicht geplaatst.

De toren staat nu een kleine 4 meter, oftewel 3,9 graden, schreef. Dat is een halve meter minder dan 1990. De toren van de Walfriduskerk in Bedum staat met zijn 4,2 graden schever, maar omdat hij met zijn 35 meter hoogte kleiner is helt die minder over.

'Ja,' zegt Dusseljee. Hij is lid van de Hervormde Gemeente Bedum die de kerk beheert. Hij houdt hij zich bezig met de staat van het kerkgebouw.

'Wij hebben een grote renovatie gehad in de jaren vijftig. In de toren werd een schaal geïnstalleerd waar een touw boven hing. Ging de toren schever, dan zag je dat aan het touw. Wat bleek? Hij was zo goed gefundeerd, er zit geen beweging meer in.'

De Walfriduskerk in Bedum is in de 11e eeuw gebouwd op een heuveltje. In het midden van de kerk is de grond het sterkst. Aan het uiteinde is de gronddruk het laagst. Daar zit waarschijnlijk meer veen. Zo is de toren gaan zakken.

De toren staat 25 centimeter lager dan het midden. 'Je moet het zien als de bolling van een ballon', zegt Dusseljee. 'De fundering staat rond en bij de toren is die het meest gezakt. Daarom staat die scheef.'

De middeleeuwse bouwkundigen merkten het al op en probeerden de toren recht te krijgen. 'In de toren zie je op ongeveer vijftien meter hoogte een knik,' zegt Dusseljee. 'Al tijdens het bouwen probeerden ze het te wijzigen!'

Net als bij de Toren van Pisa nu werd de toren van de Walfriduskerk tussen 1953 en 1958 gestabiliseerd zodat die niet verder zou zakken. Daarbij is geen gebruik gemaakt van contragewichten.

Als eerste werd op twee verdiepingen betonnen vloeren geplaatst. 'Zie het als een versteviging', zegt Dusseljee. 'Als je de toren meteen zou stutten dan storten de muren in door het gewicht.'

Het stutten van de toren was de tweede stap van de renovatie. Daarna zijn er twintig meter diepe palen geplaatst onder de kerk. 'Je moet het zien alsof de toren op een tafel rust', licht Dusseljee toe. 'Daar steunt die nu op.'

Ondanks dat de toren scheef staat is die niet gevoelig voor aardbevingen. 'We hebben er een aantal gehad en ongetwijfeld zou de constructie schudden, maar de bevingen hebben er niet voor gezorgd dat de toren schever is gaan staan.'

De Hervormde Gemeente wil de Walfriduskerk onder de aandacht brengen. Zo komen er wandeltochten en worden door het dorp informatiebordjes geplaatst.

'Een beetje bekendheid zal ons goed doen. Dat brengt extra geld in het laatje. Ook bij de middenstand in Bedum. Cafés en hotels kunnen daar ook baat bij hebben.'

Bezoekers konden de toren beklimmen, maar omdat de trappen bijna loodrecht staan vindt de Hervormde Gemeente het momenteel te gevaarlijk.

'We hebben gehad dat mensen boven waren en niet meer naar beneden durfden', zegt Dusseljee. 'We denken erover na om nieuwe trappen te plaatsen zodat bezoekers gemakkelijker naar boven kunnen.'

Hoe denkt Dusseljee over de vergelijking tussen de toren van de Walfriduskerk en de Toren van Pisa? Hij lacht. 'We hebben ons daar nooit echt mee bezig gehouden. We denken wel eens: waarom gaan mensen die hier wonen helemaal naar Italië toe om zo'n ding te bekijken, terwijl ze hier nog nooit in de kerk zijn geweest!'

Misschien laten toeristen zich in de toekomst ook fotograferen voor de 'Toren van Bedum', staand met hun handen in de lucht.