Crisisplan opgedoken: Zo reageert de NAM na een dodelijke aardbeving

Een auto is getroffen door de 'aardbeving' tijdens de aardbevingsoefening eerder deze maand
Een auto is getroffen door de 'aardbeving' tijdens de aardbevingsoefening eerder deze maand © Jeroen Berkenbosch/RTV Noord
Na een zware aardbeving waarbij doden vallen, houdt de NAM rekening met relletjes en grote verontwaardiging. Zowel gaslocaties als directieleden worden dan beveiligd. Dit en meer staat in het crisisplan van de NAM dat na een Wob-verzoek is gepubliceerd op de site van toezichthouder SodM.
Het plan wordt op het sociale medium gedeeld door actiegroep Code Rood en Twitteraar John Westerdiep. Het document stamt uit 2017 en beschrijft nauwkeurig hoe het aardoliebedrijf moet handelen na een crisis. Het draaiboek wordt elk jaar geactualiseerd.

Nieuwe draaiboeken

'Dit jaar is er ook een nieuwe versie gemaakt en volgend jaar zal er een versie voor 2019 komen', zegt een NAM-woordvoerder. Wat de wijzigingen zijn, is niet duidelijk.

Definitie crisis

Volgens de NAM en Shell is er sprake van een crisis als 'de veiligheid of het welzijn van mensen, het milieu, de reputatie van NAM of Shell en/of de financiële resultaten aanzienlijk worden bedreigd'.

Stortvloed aan kritiek

In het noodplan wordt uitgegaan van een aardbeving 'waarbij één of meerdere personen ernstig of dodelijk letsel oplopen'. In dit geval zal de NAM een ondersteunende rol spelen en informatie verstrekken. Daarnaast houdt het bedrijf rekening met een stortvloed aan kritiek. 'Heel veel kritiek', benadrukt het bedrijf.

Met deze gevolgen houdt de NAM rekening:

'Mochten er als gevolg van een aardbeving een of meerdere slachtoffers vallen dan zal dit een schokgolf aan emoties teweeg brengen, niet alleen in Groningen. Op social media zal de blaming en shaming direct beginnen en ook op de politiek zal het een verder polariserend effect hebben. Wanneer we kijken naar de publieke opinie, dan zal die zich zeker in de regio snel tegen NAM richten.'
'Mensen willen de emoties uiten en zoeken iets of iemand waar ze zich tegen kunnen verzetten, de schuld kunnen geven. NAM is daarbij een voor de hand liggende partij. In de eerste uren en dagen na het incident zijn die reacties bovendien overwegend emotioneel. Er zullen protesten zijn, opstootjes, mogelijk zullen medewerkers van NAM bedreigd worden en installaties gesaboteerd. Binnen deze heftige context wordt van NAM verwacht dat zij haar verantwoordelijkheden oppakt'.

Persoonsbeveiliging directieleden

De NAM zal winningsinstallaties beveiligen en indien nodig ook persoonsbeveiliging regelen voor directieleden. 'De noodzaak hiertoe moet niet onderschat worden', staat in het plan. Daarnaast wordt een crisisteam opgesteld dat verdere schade aan mens en milieu moet beperken, maar ook de reputatie van de NAM en Shell moet beschermen.

Communicatie

Als een dergelijke ramp zich voordoet publiceert de NAM op haar Facebook en Twitter een bericht dat 'onze gedachten uitgaan naar de naaste familie en alle betrokkenen'. Verder wordt doorverwezen naar hun site. Indien nodig wordt ook een noodnummer geopend.
Tik hier voor een grote versie.

Gaskraan dicht

In de conceptversies van persberichten staat dat de NAM onmiddellijk de gaskraan van betreffende winningslocaties dichtdraait. En dat de directeur en de minister van Economische Zaken (destijds nog Gerald Schotman namens de NAM en Henk Kamp) met een persverklaring komen.

Verantwoordelijkheid en schuld

Verder moet de NAM in de communicatie wel haar verantwoordelijkheid nemen, zonder daarbij de schuld op zich te nemen. 'Niet bang zijn om sorry te zeggen, ondertussen wel juridisch advies inwinnen', staat in het plan.

Oorzaak ramp

In eerste instantie klinkt het gek dat de NAM niet direct de schuld op zich mag nemen. Maar vanwege juridische aansprakelijkheid moet eerst vastgesteld zijn wat de daadwerkelijke oorzaak is van de ramp. Dit plan wordt namelijk ook gebruikt in gevallen van brand, explosies of als gaswinning in Groningen niet mogelijk is door bijvoorbeeld een grote overstroming. Het kan zijn dat de oorzaak en de schuld achteraf niet bij de NAM ligt.

NAM op de achtergrond

Verder zal de NAM niet nadrukkelijk op de voorgrond treden en niet in gesprek gaan met nabestaanden van omgekomen slachtoffers. 'Gedurende de eerste uren zullen de directe nabestaanden en betrokkenen geen behoefte hebben in contact met de NAM'. Wel kan het bedrijf op de achtergrond een rol spelen als er bijvoorbeeld onderdak geregeld en betaald moet worden.

Kritiek op rampenplan

Op Twitter wordt door enkelen kritiek geuit dat het aardoliebedrijf een dergelijk rampenplan klaar heeft liggen. Maar het is normale zaak dat er rekening wordt gehouden met dit soort scenario's en dat er draaiboeken voor zijn. 
Aan de hand van dit draaiboek kan de NAM op de juiste manier handelen als er een dergelijke ramp gebeurt. 'Deze documenten geven handvatten aan de interne NAM organisatie om zo goed mogelijk haar werk te kunnen doen. We houden daarbij rekening met mogelijke scenario's die zich kunnen voordoen', schrijft de NAM in een schriftelijke verklaring. 
Volgens een NAM-woordvoerder 'zou het eigenlijk pas nieuws zijn als ze niet dit soort draaiboeken hebben'.

Oefening

Ook de Veiligheidsregio Groningen (VRG) en gemeenten hebben dergelijke plannen klaarliggen. Onlangs is er nog een grootschalige oefening gehouden in Zuidwolde waarbij een zware aardbeving met slachtoffers werd nagespeeld.
Lees in dit PDF-bestand het hele crisisplan.