Wiebes: 'NAM had zich pro-actiever kunnen opstellen na lekkage'

© ANP | Google Streetview
Minister Wiebes van Economische Zaken kan zich goed voorstellen dat dijkgraaf Geert-Jan ten Brink van Hunze en Aa's zich enorm heeft gestoord aan de houding van de NAM na de lekkage bij Farmsum.
Dat zegt de bewindsman in antwoorden op Kamervragen van Tom van der Lee (GroenLinks), Henk Nijboer (PvdA) en Sandra Beckerman (SP).

NAM ontkende

Begin oktober stroomde 30.000 liter giftig aardgascondensaat via het riool in het Afwateringskanaal in Farmsum, nadat een lekbak op het tankenpark overstroomde. De eerste dagen ontkende de NAM er echter iets mee te maken te hebben.
Na vier dagen wees laboratoriumonderzoek onomstotelijk uit dat de olievlek op het kanaal aardgascondensaat was, afkomstig van de NAM.

Schouder aan schouder?

Ten Brink schreef een boze brief naar minister Wiebes, die volgens hem liet overkomen alsof alle partijen - waaronder de NAM - schouder aan schouder meewerkten om de oorzaak van het lek te achterhalen.
'De NAM was juist de partij die zich niet constructief opstelde. Sterker nog, de NAM ontkende er iets mee te maken te hebben', schreef de dijkgraaf.

Pro-actiever

Wiebes laat nu weten dat de NAM - uitgaande van de informatie waarover hij nu beschikt - zich pro-actiever had moeten opstellen.
Het gasbedrijf trok die conclusie zelf ook al. Directeur Johan Atema bood eind oktober zijn excuses aan. Hij zei dat de NAM tekortgeschoten is.

Waarom op riool?

In zijn antwoorden aan de Tweede Kamer vertelt Wiebes ook waarom de lekbak voor aardgascondensaat was aangesloten op het riool, waardoor het giftige condensaat in het kanaal belandde waar mensen aan wonen.
De rioolput werd gebruikt voor de afvoer van regenwater. Daarnaast kon hij gebruikt worden voor de afvoer van bluswater, als er brand zou uitbreken op het tankenpark van de NAM. Want de lekbak kan de eerste hoeveelheid bluswater zelf opvangen, tot een bepaalde mate.
Als er meer bluswater nodig is dan verwacht, en het niet snel genoeg met vrachtwagens kan worden afgevoerd, zou het bluswater via het riool afgevoerd kunnen worden. Dat zou voorkomen dat de lekbak - met het giftige en explosieve aardgascondensaat - zou overstromen.

Onderzoeken

Het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) en het Openbaar Ministerie doen strafrechtelijk en bestuursrechtelijk onderzoek naar de lekkage en eerdere incidenten op het tankenpark in Farmsum. Daarin wordt ook bekeken welke maatregelen genomen moeten worden om zulke problemen in de toekomst te voorkomen.
Het ging namelijk vaker mis in Farmsum. In de zomer van 2017 stroomde 2.500 liter aardgascondensaat in het Zeehavenkanaal, bij het overladen op een schip. Begin augustus ontsnapte zes kuub damp uit een opslagtank. En rond de actie van Code Rood ontsnapte in totaal vijf kuub damp uit een leiding door een technische storing, verspreid over meerdere dagen.

Negen incidenten

Sinds 2014 hebben zich in totaal negen incidenten voorgedaan op het NAM-tankenpark in Farmsum die gemeld zijn bij het SodM. In drie gevallen was aardgascondensaat erbij betrokken. De storing rond de actie van Code Rood is niet gemeld.
Bij de zes andere incidenten ging het om een lek in het bluswatersysteem, een oude dieselverontreiniging in de bodem, een stroomstoring, de vondst van asbestpakking, een vals brandalarm en een vallend object.

Gezondheidsklachten

Medewerkers van de gemeente Delfzijl, de Omgevingsdienst en waterschap Hunze en Aa's kregen last van hoofdpijn, duizeligheid en hun ogen toen ze werkten bij de olievlek. De gemeente heeft haar medewerkers een preventieve gezondheidscheck aangeboden.
Opvallend genoeg meldt Wiebes in zijn antwoorden op Kamervragen dat de brandweer benzeen-waardes van 20 ppm heeft gemeten. De gemeente Delfzijl liet eerder nog weten dat dit 40 ppm was (parts per million - het aantal deeltjes per miljoen deeltjes in een stof).

Geen langdurige klachten

Volgens het Rijkinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) is een waarde vanaf 30,7 ppm hinderlijk voor mensen, waarbij lichte gezondheidseffecten als hoofdpijn, duizeligheid en prikkende ogen mogelijk zijn.
De GGD liet eerder al weten dat de gemeten waardes dermate laag waren, dat omwonenden geen langdurige klachten eraan konden overhouden.