Werken over de grens, het blijft een hele toer

© RTV Noord
Werkgevers in de Duitse grensstreek zitten te springen om vakmensen. Maar bij Nederlandse werknemers is werken over de grens nauwelijks in beeld. Zeker voor mensen op zoek naar werk is dat een gemiste kans.
Groningen en Ost-Friesland liggen naast elkaar, maar de grens blijft een barrière. Initiatieven om uitwisseling van werk en werknemers te versoepelen, lopen vast in allerlei regels. NoordZaken vroeg bedrijven ernaar.
Onlangs riep commissaris van de Koning René Paas op de arbeidsmarkt tussen Duitsland en Nederland in de grensstreek beter op elkaar af te stemmen. Volgens Paas helpen de initiatieven om het verschil in regelgeving te verhelpen niet genoeg.

Rol Eems Dollard Regio

Michiel Malewicz is projectmanager bij Arbeidsmarkt Noord, een onderdeel van de Eems Dollard Regio (EDR). Malewicz zet zich in om met Duitse en Nederlandse partners een gemeenschappelijke onderwijs en arbeidsmarkt te creëren.
We moeten het los van een landsgrens niet bijzonder vinden, maar juist gewoon om dicht bij huis te ervaren dat er veel mooie bedrijven zijn
Michiel Malewicz - projectmanager EDR

Landsgrens niet bijzonder

Wat hem betreft is er juist te véél aandacht voor belemmeringen en regelgeving, die het benutten van kansen over de grens in de weg staan. 'We moeten het los van een landsgrens niet bijzonder vinden, maar juist gewoon om dicht bij huis te ervaren dat er veel mooie bedrijven zijn waar jongeren terecht kunnen voor een stage of waar werkzoekenden een baan kunnen vinden.'

Haven van Emden

Wildrik Bulthuis uit Delfzijl is werkzaam bij het bedrijf 3P Project Services. Een detacheringsbedrijf voor technisch personeel. Bulthuis is sinds een jaar bezig moeilijk bemiddelbare werkzoekenden aan werk te helpen bij de Volkswagen(VW)-fabriek in Emden.
3P Project Services bemiddelt midden- en hoger geschoold personeel in de olie- en gasindustrie. Op de Eemshaven Info beurs in Delfzijl kwam Bulthuis in contact met de Emder Verkehrs und Automotive Gesellschaft (EVAG).' De EVAG verzorgt het autotransport voor VW in de haven van Emden, waar ze volgens Bulthuis altijd op zoek zijn naar personeel.

Regelgeving lastig

Op jaarbasis mag Bulthuis vijfentwintig mensen aanleveren, maar dat is moeilijker dan het lijkt. 'Het is uitzendwerk en regelgeving verbiedt ons om personeel over de grens langer te laten werken dan een paar weken. Het is in ons geval anders, omdat we een vestiging in Chemnitz hebben. We kunnen ze dan volgens de Duitse wetgeving verlonen. Daardoor kunnen wij contracten van maximaal negen maanden aanbieden.'

Steuer ID

Volgens de Duitse Flexwet moet een tijdelijke kracht na negen maanden eerst drie maanden uit dienst om daarna weer aan het werk te kunnen. Verder is een fiscaal nummer, een zogeheten Steuer ID, nodig om in Duitsland salaris te kunnen krijgen.

Andere systemen in Duitsland

Bulthuis noemt andere verschillen tussen Nederland en Duitsland. 'Bij onze oosterburen kennen ze het ziekenfonds nog. Als werknemer word je dan in Ost-Friesland verplicht meeverzekerd via de AOK Krankenkasse Niedersachsen. Dat systeem kennen wij al jaren niet meer. Ook de contractvorm in Duitsland is een andere. Nul-uren en oproepkrachten kennen ze bijvoorbeeld niet. Dat maakt het minder flexibel. Nee, het klinkt gemakkelijker dan het is om grensoverschrijdend te werken.'
Vaak trekken we cirkels tot de grens als we kijken naar waar potentiële medewerker wonen. Ik zeg veeg de grens weg
Henk Wubs - werkgeversadviseur Afeer

Grote bedrijven in Leer

Werkgeversadviseur Henk Wubs, werkzaam bij Afeer in de gemeente Oldambt, doet hard zijn best om mensen die al langer werkloos zijn, in Duitsland aan de slag te krijgen. 'Vaak trekken we cirkels tot de grens als we kijken naar waar potentiële medewerkers wonen. Ik zeg: veeg de grens weg. Neem bijvoorbeeld de it-campus in Winschoten. In Leer zit een aantal grote bedrijven die erg interessant zijn en die springen om medewerkers.' Wubs noemt het it-bedrijf Orgadata als voorbeeld.

Tachtig procent werkt via Ausbildung

Het tekort is over de grens extra groot, omdat in Duitsland tachtig procent van de hbo-studenten via de zogeheten Ausbildung door het bedrijfsleven betaald wordt. Hierdoor komen ze vaak niet eens op de arbeidsmarkt, maar gaan ze direct aan het werk. 'Het lijkt op onze beroepsbegeleidende leerwegen (BBL). Qua krapte op de arbeidsmarkt is het inmiddels wel zo dat als je talentvolle mensen wilt hebben, het handig is om ze tijdens de opleiding al binnen te halen.'

Verschil in werkloosheid

Een extra factor is dat in Ost-Friesland nauwelijks werkloosheid is, terwijl het in de Groninger grensstreek nog rond de zes procent ligt. Om die reden is het voor Groningers sowieso extra interessant om over de grens te kijken naar werk.

Beter samenwerken

Volgens Wubs kan er beter samengewerkt worden. 'Groningen is een krimpregio en we zien afgestudeerden vertrekken naar het Westen. We moeten de know-how vasthouden en daarvoor kunnen we ook naar Duitsland kijken. Er zitten hogescholen in Emden, Leer en Oldenburg, dus alle kans om goede verbindingen aan te gaan met onze hogescholen.'
Een voorbeeld van samenwerken is de manier waarop het vrachtwagenbedrijf Focko Lüpsen und Sohn, met ruim honderd combinaties op de weg, uit Filsum probeert om Nederlandse chauffeurs aan het werk te krijgen. Filsum ligt ten Oosten van Leer, vijftig kilometer van Winschoten. In 2015 was er een banenbeurs in Winschoten en daar werden de eerste contacten gelegd met de gemeente Oldambt.
We zijn buren, het is één Europa en dan is het gek dat de grens er qua werk nog altijd is
Dirk Lüpsen - Directeur vrachtwagenbedrijf Focko Lüpsen ud Sohn

Niet over nagedacht

Ze hadden er nog nooit over nagedacht om langdurig werklozen uit de regio Oldambt aan te nemen. Directeur Dirk Lüpsen. ' Vorig jaar oktober hebben we een eerste medewerker in dienst genomen. Inmiddels hebben we drie man in dienst. Ze hebben in Groningen hun vrachtwagenrijbewijs gehaald en de samenwerking is goed.'

Grens is gek

Lüpsen geeft aan dat de markt meer dan krap is. 'Jaarlijks stoppen in Duitsland tussen de twintig- en dertigduizend chauffeurs, terwijl er maar twee à drieduizend bijkomen. We zijn buren, het is één Europa en dan is het gek dat de grens er qua werk nog altijd is.'

Meer belangstelling

Toch lijkt de belangstelling voor werken over de grens wel wat toe te nemen. Bij het GrensInfoPunt van de Ems Dollard Regio (EDR) krijgen ze er de laatste tijd meer vragen over op het wekelijkse spreekuur in Nieuweschans. Met de slogan 'Grenzeloze kansen Eems Dollard Regio' probeert de EDR sinds 2016 grensoverschrijdend onderwijs en werk te bevorderen.
Er wordt steeds vaker gekeken of deze medewerkers in Duitsland beschikbaar zijn en vice versa
Michiel Malewicz

Groeimogelijkheden

Projectmanager Malewicz over de ontwikkelingen. 'We merken een toename van bedrijven in Nederland, die op zoek zijn naar geschikt personeel en er wordt steeds vaker gekeken of deze medewerkers in Duitsland beschikbaar zijn en vice versa. Verder stellen we vast dat bedrijven ook groeimogelijkheden over de grens bestuderen.'

Ondersteuning

Het GrensInfoPunt is vooral gericht op een eerstelijns-ondersteuning. 'Dan moet je denken aan hoe zaken geregeld zijn en wat de stap betekent als iemand gaat werken en of wonen in het buurland, waar de werkgever sociale lasten afdraagt of waar bijvoorbeeld een werknemer terecht kan voor zorg.'

Tellen moeilijk

Hoeveel mensen dagelijks de gang maken naar Duitsland en andersom om aan het werk te gaan, is wel moeilijk vast te stellen weet Malewicz. 'Vooral omdat veel bewegingen van ondernemers, studenten en werknemers niet meegeteld worden. Daardoor zijn ze niet goed zichtbaar in de cijfers.'