Kunnen gezondheidscentra de ziekenhuizen doen vergeten?

Grotere ziekenhuizen met meer specialisten, en kleinere gezondheidscentra die dichtbij de patienten moeten staan. Dat is het toekomstbeeld van de zorg dat geschetst wordt door hoogleraar Kees Ahaus van de Rijksuniversiteit Groningen.
Coevorden als blauwdruk voor de provincies Groningen en Drenthe. In het voormalig Drentse waterschapsgebouw zijn huisartsen gevestigd, samen met medisch specialisten.
Er is een bloedbank aanwezig en er komt vanaf 1 januari een apothekerspost bij, patiënten kunnen er röntgenfoto's laten maken en de chirurgen houden er dagelijks spreekuur.

Centraliseren

Welkom in de veranderende wereld van de gezondheidszorg, waar ziekenhuizen zich gedwongen voelen te centraliseren en waarbij huisartsen en andere elementen van zorg de krachten bundelen. Ze nemen plaats in gezondheidscentra, locaties waar huisartsen met fysiotherapeuten, psychologen, chirurgen die spreekuur houden, zijn gevestigd.
In onze provincie heeft Delfzijl zo'n centrum, als alternatief voor het ooit verdwenen Delfzicht Ziekenhuis. Het nieuwe gezondheidscentrum in de havenstad is in aanbouw. In Hoogezand is een dergelijk centrum opgebouwd, in Veendam hebben huisartsen al enkele jaren soortgelijke plannen, terwijl Musselkanaal het Musselpark heeft, waar bijvoorbeeld specialisten van het Refaja Ziekenhuis spreekuur houden.
Op de grens tussen Groningen en Drenthe zit het Medisch Centrum Valthermond, terwijl verschillende zorgdiensten in Nieuw Buinen de krachten eveneens hebben gebundeld.

Medisch Centrum Valthermond

Het Medisch Centrum Valthermond mag je een pionier noemen op het gebied van anderhalvelijns zorg. De praktijk ontstond in 2001 en drie jaar later volgde de overstap naar het aanbieden van anderhalvelijns zorg. 'We zijn als het ware de verbinding tussen huisarts en ziekenhuis', legt huisarts Marcel de Vijlder uit.
Binnen een anderhalvelijns centrum kunnen patiënten terecht voor de behandeling van chronische klachten. 'Daarnaast voeren we ook kleine chirurgische ingrepen uit. Voor de patiënt is het prettig dat hij daarvoor niet naar het ziekenhuis hoeft.'
Huisarts De Vijlder verwacht dat de rol van de ziekenhuizen daardoor zal veranderen. 'Om het simpel te zeggen: de ziekenhuizen komen in beeld als er iets verbouwd moet worden, terwijl wij het onderhoud doen.' Hij verwacht dat de groei van de activiteiten binnen anderhalvelijns centra zal doorzetten. 'Daarover zijn we op dit moment in gesprek met specialisten van de Treant Zorggroep.'

Stapje verder

Het centrum 'De Veltstroom' in Coevorden is al een stapje verder dan Valthermond. 'Bijna alle medisch specialisten houden hier hun spreekuur', stelt huisarts Jan Willem Ek. 'Maar we hebben ook maatschappelijk werk, oefentherapie, diëtisten en thuiszorg in dit pand.'
Voor Jochen Mierau, universitair hoofddocent gezondheidszorg van de Rijksuniversiteit, is de ontwikkeling goed verklaarbaar. 'Ik denk dat we in de toekomst steeds meer werken met dit soort geïntegreerde anderhalvelijnscentra', vertelt hij.
'Nu zijn huisartsencentra betrekkelijk klein, maar met medisch specialisten erbij kun je ervoor zorgen dat je zorg dichterbij de patiënt brengt.'

Afstoten

Hij en zijn collega Kees Ahaus, hoogleraar zorg aan de RUG , zijn er stellig over: multifunctionele gezondheidscentra zijn de toekomst, als een soort alternatief voor de op termijn verdwenen streekziekenhuizen.
'Je moet niet elk ziekenhuis als een individueel punt beschouwen', vervolgt Mierau. 'We hebben een zorglandschap en in dat landschap worden bepaalde diensten verleend. En dat moet ingericht worden vanuit de insteek: hoe krijg je de beste kwaliteit en de beste bereikbaarheid?'
'Dat kan dus betekenen dat een ziekenhuis een andere rol krijgt, delen afstoot en niet meer doet. Maar de kwaliteit van de zorg is de basis.'